Στο ιστορικό υψηλό των $9,5 τρισ., αποτιμάται η Διατλαντική Οικονομία, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση The Transatlantic Economy 2025, που επιμελήθηκε το ίδρυμα Foreign Policy Institute, του πανεπιστημίου Johns Hopkins, υπό την αιγίδα του Εμπορικού Επιμελητηρίου ΗΠΑ (US Chamber of Commerce) και με τη συνεργασία του δικτύου Αμερικανικών Εμπορικών Επιμελητηρίων στην ΕΕ (American Chambers of Commerce to the European Union).
Σύμφωνα με την έκθεση, παρά τις γεωπολιτικές και οικονομικές πιέσεις, το οικοσύστημα ΗΠΑ-Ευρώπης αποδεικνύεται ιδιαίτερα ανθεκτικό και αναπτυσσόμενο, με τις διατλαντικές ροές εμπορίου και επενδύσεων να στηρίζουν 16 εκ. θέσεις εργασίας σε ΗΠΑ και Ευρώπη, καθώς και ετήσιες εμπορικές πωλήσεις ύψους $7,5 τρισ. Η διατλαντική οικονομία αντιστοιχεί στο 50% της παγκόσμιας ιδιωτικής κατανάλωσης και στο 1/3 του παγκόσμιου ΑΕΠ σε όρους αγοραστικής δύναμης.
Η διατλαντική οικονομική αλληλεξάρτηση είναι μεγαλύτερη από κάθε άλλη διεθνή οικονομική σχέση, με ιδιαίτερα ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς μεταξύ των δύο πλευρών ως προς τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (FDI), τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, τις τραπεζικές συναλλαγές, τις ενδοομιλικές πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών, το εμπόριο ψηφιακών υπηρεσιών, την ενέργεια, τις επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη (R&D), τη συνεργασία σε θέματα δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, τη μεταφορά τεχνολογίας, και τις πωλήσεις υπηρεσιών υψηλής έντασης γνώσης.
Ειδικότερα σύμφωνα με την παρουσίαση επιμέρους στοιχείων της έκθεσης σε ειδικό σημείωμα της ελληνικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον σημειώνονται τα εξής:
Εμπόριο αγαθών & υπηρεσιών
Η ΕΕ παρέμεινε ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ και το 2024. Συνολικά, το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών ΗΠΑ-Ευρώπης εκτιμάται ότι υπερέβη τα $2 τρισ. το 2024, εκ των οποίων $1,3 τρισ. αφορούσαν το εμπόριο αγαθών και άνω των $750 δισ. το εμπόριο υπηρεσιών. Παρά την ένταση των εμπορικών σχέσεων, το συνολικό έλλειμμα εμπορίου με την ΕΕ διαμορφώθηκε σε $161 δισ. το 2023 – ποσό που αντιστοιχεί μόλις στο 1/4 του αντίστοιχου ελλείμματος με την Ασία-Ειρηνικό και είναι μικρότερο και από το αντίστοιχο έλλειμμα με τους εταίρους της USMCA. Το διμερές εμπόριο αγαθών ΗΠΑ-Ευρώπης κατέγραψε νέο ιστορικό υψηλό, φτάνοντας τα $1,3 τρισ., με τις εξαγωγές αγαθών των ΗΠΑ προς την Ευρώπη να ανέρχονται σε περίπου $504 δισ. και τις εισαγωγές αγαθών από την Ευρώπη να υπερβαίνουν τα $771 δισ., οδηγώντας σε εμπορικό έλλειμμα περίπου $266 δισ. για τις ΗΠΑ, το υψηλότερο μέχρι σήμερα. Η διατλαντική εμπορική ροή αγαθών συνεχίζει να υπερτερεί αισθητά έναντι της αντίστοιχης ΗΠΑ-Κίνας.
Η πολιτεία του Τέξας αποτέλεσε το 2023 τον μεγαλύτερο εξαγωγέα αγαθών από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη, ακολουθούμενη από τις Καλιφόρνια, Νέα Υόρκη και Λουιζιάνα. Από πλευράς ευρωπαϊκών χωρών, η Γερμανία αποτέλεσε τον κορυφαίο προορισμό εξαγωγών αγαθών για 16 αμερικανικές πολιτείες, ενώ η Ολλανδία ήταν ο βασικός εμπορικός εταίρος για 15 πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο για 8. Επιπλέον, η Γερμανία ήταν και ο μεγαλύτερος ευρωπαίος προμηθευτής αγαθών για 38 πολιτείες των ΗΠΑ, ενώ η Ιρλανδία κατείχε την αντίστοιχη θέση για 5 πολιτείες.
Το διατλαντικό εμπόριο υπηρεσιών έχει εξέχουσα σημασία στις σχέσεις ΕΕ και ΗΠΑ, καθώς αμφότερες πλευρές είναι κατ’ εξοχήν παραγωγοί και εξαγωγείς υπηρεσιών. Το 2024, οι εξαγωγές υπηρεσιών των ΗΠΑ προς την ΕΕ ανήλθαν σε περίπου $275 δισ., ενώ οι αντίστοιχες εισαγωγές από την Ευρώπη διαμορφώθηκαν σε περίπου $200 δισ., διατηρώντας ένα σημαντικό πλεόνασμα $75 δισ. υπέρ των ΗΠΑ. Η Ευρώπη απορρόφησε το 42% του συνολικού εξωτερικού εμπορίου υπηρεσιών των ΗΠΑ το 2023, με το 25% να κατευθύνεται στα κ-μ ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο, και το υπόλοιπο 17% στην Ελβετία και τις ευρωπαϊκές χώρες εκτός ΕΕ.
Η Ευρώπη εξακολουθεί να αποτελεί τον σημαντικότερο προορισμό διεθνούς δραστηριότητας επιχειρήσεων
Επενδύσεις
Επισημαίνεται ότι το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών δεν είναι αντιπροσωπευτικό κριτήριο του μεγέθους της διατλαντικής οικονομίας, δεδομένου ότι οι εκατέρωθεν ΑΞΕ/FDI είναι μακράν σημαντικότερες, ιδίως ως προς τη δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς η Ευρώπη είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής στις ΗΠΑ και αντίστροφα. Κατά το 2023, το 60,3% των παγκόσμιων αποθεμάτων ΑΞΕ εντοπίζονται σε ΗΠΑ και ΕΕ, ενώ το 62,5% των αντίστοιχων εξερχόμενων αποθεμάτων προήλθε από αυτές. Οι ΗΠΑ διατήρησαν το 2023 απόθεμα ΑΞΕ στην Ευρώπη ύψους $4 τρισ., ενώ το ευρωπαϊκό απόθεμα ΑΞΕ στις ΗΠΑ ανήλθε σε $3,5 τρισ.
Η Ευρώπη εξακολουθεί να αποτελεί τον σημαντικότερο προορισμό διεθνούς δραστηριότητας επιχειρήσεων, καθώς το 2023 το 46% της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής θυγατρικών των ΗΠΑ ($1,8 τρισ.) προήλθε από την ήπειρο. Συγκεκριμένα, η παραγωγή θυγατρικών των ΗΠΑ στην Ευρώπη ανήλθε σε $770 δισ. το 2022, υπερβαίνοντας κατά 62% την αντίστοιχη στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού ($475 δισ.), ενώ, για το ίδιο έτος, στις ευρωπαϊκές εταιρείες που διατηρούν παραγωγικές μονάδες στις ΗΠΑ αντιστοιχεί το 60% της συνολικής προστιθέμενης αξίας ($1,35 τρισ.) που προσέφερε το σύνολο των ξένων επιχειρήσεων στην οικονομία.
Το 2023, η συνολική παραγωγή αμερικανικών θυγατρικών στην Ευρώπη ($825 δισ.) και ευρωπαϊκών θυγατρικών στις ΗΠΑ ($850 δισ.) ανήλθε σε $1,68 τρισ., ενώ, τα περιουσιακά στοιχεία εταιρειών στην Ευρώπη αποτιμώνται σε $19,2 τρισ., αντιστοιχώντας στο 64% της αξίας των περιουσιακών στοιχείων των εταιρειών. Αντίστοιχα, τα ευρωπαϊκά περιουσιακά στοιχεία στις ΗΠΑ αποτιμώνται σε $9,3 τρισ., με την Ευρώπη να αποτελεί μακράν τη σημαντικότερη ξένη επενδυτική πηγή για τις ΗΠΑ. Οι εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου κατείχαν την πρώτη θέση, ακολουθούμενες από εταιρείες της Γερμανίας, της Ελβετίας και της Γαλλίας.
Το 2022, τα ευρωπαϊκά περιουσιακά στοιχεία αντιστοιχούσαν στο 50% του συνόλου των ξένων περιουσιακών στοιχείων στις ΗΠΑ. Σε επίπεδο πωλήσεων και εισοδημάτων θυγατρικών, οι διατλαντικές θυγατρικές αποτελούν τον κύριο δίαυλο διανομής αγαθών και υπηρεσιών, υπερβαίνοντας σημαντικά το άμεσο εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών. Το 2024 οι συνολικές διατλαντικές πωλήσεις θυγατρικών εκτιμήθηκαν σε $7,5 τρισ., με τις πωλήσεις θυγατρικών στην Ευρώπη να ανέρχονται σε $3,9 τρισ. το 2023 (τετραπλάσιες των αντίστοιχων εξαγωγών προς την Ευρώπη, ύψους $946 δισ.), ενώ οι πωλήσεις ευρωπαϊκών θυγατρικών στις ΗΠΑ διαμορφώθηκαν σε $3,3 τρισ., δηλαδή υπερτριπλάσιες των εισαγωγών από Ευρώπη.
Κατά το 2022, οι επιχειρήσεις πώλησαν στους Ευρωπαίους καταναλωτές αγαθά και υπηρεσίες συνολικής αξίας $3,62 τρισ. (εκ των οποίων $2,62 τρισ. μέσω θυγατρικών και $600 δισ. μέσω εξαγωγών), ενώ οι επιχειρήσεις πώλησαν στις ΗΠΑ προϊόντα και υπηρεσίες ύψους $2,93 τρισ. (εκ των οποίων $2,2 τρισ. μέσω θυγατρικών και $729 δισ. μέσω εξαγωγών). Συνολικά, οι πωλήσεις υπερέβησαν κατά $690 δισ. τις ευρωπαϊκές στην αγορά των ΗΠΑ. Το 2024 το 54% του ετήσιου ξένου εισοδήματός α/εταιρειών προήλθε από τη Ευρώπη.
Το 2023, οι ΗΠΑ εξήγαγαν στην Ευρώπη ψηφιακές υπηρεσίες ύψους $320 δισ. (49% των συνολικών ψηφιακών εξαγωγών τους), εκ των οποίων τα $207 δισ. αφορούν την ΕΕ
Ψηφιακή οικονομία
Η διατλαντική ψηφιακή οικονομία αποτελεί τον πυρήνα του παγκόσμιου εμπορίου ψηφιακών υπηρεσιών, καθώς τα δύο τρίτα των παγκόσμιων εξαγωγών ψηφιακά
παρεχόμενων υπηρεσιών για το έτος 2023 αποδίδονται σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Το 2023, οι ΗΠΑ εξήγαγαν στην Ευρώπη ψηφιακές υπηρεσίες ύψους $320 δισ. (49% των συνολικών ψηφιακών εξαγωγών τους), εκ των οποίων τα $207 δισ. αφορούν την ΕΕ. Την ίδια χρονιά, το εμπορικό πλεόνασμα των ΗΠΑ έναντι της ΕΕ στις εν λόγω υπηρεσίες ανήλθε σε $105,38 δισ.
Το 2023, το 43% των ψηφιακά παρεχόμενων υπηρεσιών προς ΕΕ προήλθε από εταιρείες, ενώ η Ευρώπη ήταν ο αποδέκτης του 70% των εξαγωγών ψηφιακών υπηρεσιών, συνολικής αξίας $518 δισ. Αντίστοιχα, το 81% των συνολικής αξίας $176 δισ. ψηφιακών υπηρεσιών που παρήχθησαν από ξένες θυγατρικές στις ΗΠΑ αποδίδεται σε ευρωπαϊκές εταιρείες. Οι υποθαλάσσιες υποδομές που στηρίζουν την παροχή ψηφιακών υπηρεσιών διατλαντικά είναι οι σημαντικότερες και μεγαλύτερες παγκοσμίως.
Το 2022, οι θυγατρικές εταιρειών των ΗΠΑ και της Ευρώπης απασχόλησαν άμεσα σχεδόν 10 εκ. εργαζόμενους
Θέσεις εργασίας στη διατλαντική οικονομία
Η διατλαντική οικονομία αποτελεί πηγή απασχόλησης για περισσότερους από 16 εκ. εργαζομένους, μέσω της αμοιβαίας επενδυτικής παρουσίας εκατέρωθεν του Ατλαντικού. Το 2022, οι θυγατρικές εταιρειών των ΗΠΑ και της Ευρώπης απασχόλησαν άμεσα σχεδόν 10 εκ. εργαζόμενους, ενώ εκτιμάται ότι οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται έμμεσα μέσω των εμπορικών ροών, των στρατηγικών συνεργασιών, των κοινών επιχειρήσεων και των ευρύτερων εφοδιαστικών αλυσίδων, ανέρχονται σε τουλάχιστον ακόμη 6 εκ. θέσεις εργασίας. Οι θυγατρικές απασχόλησαν περίπου 5,3 εκ. εργαζόμενους στις ΗΠΑ το 2023, ενώ οι θυγατρικές στην Ευρώπη περί τους 4,6 εκ.
Οι συναλλαγές στον τομέα έρευνας και ανάπτυξης (R&D) είναι συγκριτικά σημαντικότερες μεταξύ ΗΠΑ-ΕΕ
Οικονομία καινοτομίας
Οι συναλλαγές στον τομέα έρευνας και ανάπτυξης (R&D) είναι συγκριτικά σημαντικότερες μεταξύ ΗΠΑ-ΕΕ έναντι κάθε άλλου εταίρου των δύο πλευρών. Το 2022 αμερικανικές θυγατρικές επένδυσαν $ 38,2 δισ. σε έρευνα/ανάπτυξη στην Ευρώπη (53% των συνολικών δαπανών R&D θυγατρικών ΗΠΑ στο εξωτερικό), με κυριότερους αποδέκτες το Ηνωμένο Βασίλειο ($8,2 δισ.), τη Γερμανία ($6,4 δισ.), την Ελβετία ($6,3 δισ.), την Ιρλανδία ($4,6 δισ.), το Βέλγιο ($2,7 δισ.) και τη Γαλλία ($2,1 δισ.), με τις έξι αυτές χώρες να αντιστοιχούν στο 83% των συνολικών δαπανών R&D στην Ευρώπη. Αντίστοιχα στις ΗΠΑ, οι δαπάνες R&D ευρωπαϊκών θυγατρικών, κυρίως από την Ελβετία (26% του συνόλου), τη Γερμανία (22%), το ΗΒ (12%) και τις Κάτω Χώρες (10%), ανήλθαν σε περίπου 70% της συνολικής αξίας R&D ξένων θυγατρικών στις ΗΠΑ, τάξης $ 80,3 δισ.
Οι ΗΠΑ αποτελούν τον σημαντικότερο προμηθευτή της Ευρώπης σε αργό πετρέλαιο και υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG)
Διατλαντική αγορά ενέργειας
Οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είναι οι μεγαλύτεροι ξένοι επενδυτές στους αντίστοιχους ενεργειακούς τομείς εκατέρωθεν του Ατλαντικού. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν σχεδόν τα τρία τέταρτα των επενδύσεων τύπου greenfield στον ενεργειακό τομέα των ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία, προερχόμενες κυρίως από τη Γερμανία (20%) και τη Γαλλία (14%) αντιστοίχως. Στον τομέα της καθαρής ενέργειας, το 42% των παγκόσμιων επενδύσεων επιχειρηματικών συμμετοχών (venture capital) προήλθε από τις ΗΠΑ, με την ΕΕ να ακολουθεί με 22% και την Κίνα με 14%.
Οι ΗΠΑ αποτελούν τον σημαντικότερο προμηθευτή της Ευρώπης σε αργό πετρέλαιο και υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), καθώς και τον δεύτερο μεγαλύτερο προμηθευτή σε άνθρακα. Αντίστοιχα, η Ευρώπη αποτελεί την κορυφαία εξαγωγική αγορά των ΗΠΑ και για τα τρία αυτά ενεργειακά προϊόντα. Το 2024, οι ΗΠΑ κάλυψαν το 48% των ευρωπαϊκών εισαγωγών LNG, καταγράφοντας σημαντική αύξηση (27% το 2021), ενώ η Ευρώπη απορρόφησε το 55% των συνολικών εξαγωγών LNG των ΗΠΑ, ξεπερνώντας την Ασία (34%) και τη Λατινική Αμερική (11%). Παράλληλα, η Ευρώπη είναι ο σημαντικότερος προορισμός των εξαγωγών αργού πετρελαίου, με μεγαλύτερο αποδέκτη την Ολλανδία.
Η Ελλάδα
Σημειώνεται, ότι στο Παράρτημα Appendix B “U.S. Commerce and Europe: A Country-by-Country Comparison” αναφέρεται, ως προς τα διμερή δεδομένα έτους 2023 για την Ελλάδα, ότι μέσω των θυγατρικών ΗΠΑ υποστηρίζονται 21.300 θέσεις εργασίας στη χώρα μας, έναντι 3.800 στις ΗΠΑ από ελληνικές θυγατρικές. Ως προς τις επενδύσεις, αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ διατηρούν απόθεμα ΑΞΕ στην Ελλάδα $1,8 δισ., ενώ οι ελληνικές ΑΞΕ στις ΗΠΑ ανέρχονται σε $720 εκ. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Εμπορίου ΗΠΑ (DoC/Department of Commerce, Γραφείο BEA/Bureau of Economic Analysis), κατά το 2024 το ισοζύγιο αγαθών ήταν ελλειμματικό για τη χώρα μας, με εξαγωγές αγαθών ΗΠΑ στην Ελλάδα συνολικής αξίας $2,6 δισ. έναντι ε/εξαγωγών αγαθών στις ΗΠΑ αξίας $ 2,2 δισ. Αντίστοιχα, το 2023 οι εισαγωγές υπηρεσιών από την Ελλάδα ανήλθαν σε $ 2 δισ. έναντι ε/εξαγωγών υπηρεσιών στις ΗΠΑ $ 5,9 δισ., με το ισοζύγιο υπηρεσιών σημαντικά πλεονασματικό για τη χώρα μας.
Πηγή: ΟΤ
