Αναστάτωση έχει προκαλέσει η διαρροή του σχεδίου της Κομισιόν για τις νεοφυείς επιχειρήσεις «The EU Startup and Scaleup Strategy». Τα ευρωπαϊκά συνδικάτα καταγγέλλουν επίθεση στις συλλογικές διαπραγματεύσεις, λέγοντας ότι οι αποτυχημένες πολιτικές της Τρόικας ξανάρχονται, με …καινοτόμο μανδύα.
Η Ενωσιακή Στρατηγική της για τις start-ups και την επέκτασή τους, βασίζεται στις συστάσεις της έκθεσης Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Θέτει ως βασικούς πυλώνες για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας την ενίσχυση της καινοτομίας, την απανθρακοποίηση (απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα) και την ανθεκτικότητα. Αναγνωρίζει ότι το ισχύον καθεστώς δεν είναι αρκετά ευνοϊκό για την ανάπτυξη των νεοφυών καινοτόμων επιχειρήσεων, και προτείνει μεταρρυθμίσεις για να προσελκύσει επενδυτές και να κερδίσει το χαμένο έδαφος απέναντι στις οικονομίες των ΗΠΑ και της Κίνας.
Οι κοιλάδες του θανάτου των startups
Η Κομισιόν, στο σχέδιο πρότασης που διέρρευσε, σημειώνει ότι οι καινοτόμες επιχειρήσεις στην Ευρώπη, έχουν να αντιμετωπίσουν δύο «κοιλάδες του θανάτου».
Η πρώτη είναι ότι οι καινοτόμες ιδέες συχνά αποτυγχάνουν να μετατραπούν σε εμπορεύσιμα προϊόντα. Η δεύτερη είναι ότι οι καινοτόμες επιχειρήσεις δεν μπορούν εύκολα να εξελιχθούν από το στάδιο της startup στο επόμενο στάδιο, του scale up, της αναβάθμισης.
Η δεύτερη «κοιλάδα του θανάτου» θεωρείται και η πιο επικίνδυνη. Μεταξύ 2008-2021, περίπου το 30% των ευρωπαϊκών unicorns, όπως ονομάζονται οι startups που φτάνουν ή ξεπερνάνε το κατώφλι του ενός εκατ. δολαρίων, μετέφεραν την έδρα τους εκτός ΕΕ, κυρίως στις ΗΠΑ.
Ως δέλεαρ για τους επιχειρηματίες να «διαλέξουν την Ευρώπη», η Κομισιόν συστήνει την ίδρυση μιας νέας, συμπληρωματικής οντότητας, του λεγόμενου «28ου Καθεστώτος» (28th Regime). Όπως είχε προτείνει ο Ενρίκο Λέτα, θα είναι σαν ένα ψηφιακό «εταιρικό κράτος», πλάι στην ΕΕ των 27, που θα είναι φιλικό στις καινοτόμες επιχειρήσεις, με ενιαίους απλοποιημένους κανόνες, που θα παρακάμπτουν το εθνικό δίκαιο των κρατών μελών.
Όπως σημειώνει η Eυρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων – ETUC, το «28ο καθεστώς», θα επιτρέπει σε ορισμένες εταιρείες να εξαιρεθούν από την εθνική εργατική νομοθεσία και να λειτουργούν με πιο «χαλαρά» στάνταρ, κατώτερα των θεσπισμένων κανόνων της ΕΕ.
Η οδηγία Μπόλκεστάιν ξανάρχεται
Με τη διαρροή του νέου σχεδίου της Κομισιόν, που κατατίθεται στα τέλη Μάϊου, τα ευρωπαϊκά συνδικάτα φοβούνται ότι το «28ο Καθεστώς» επαναφέρει από την πίσω πόρτα την Οδηγία Μπόλκεστάιν, με δούρειο ίππο την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα.
Πριν από 20 χρόνια, η «οδηγία Μπολκεστάιν» επιχείρησε να επιτρέψει σε εταιρείες να παρέχουν υπηρεσίες σε άλλες χώρες της ΕΕ διατηρώντας τους μισθούς και τις συνθήκες εργασίας της χώρας προέλευσής τους. Βαφτίστηκε «οδηγία Φρανκενστάιν», και είχε κατηγορηθεί για εργασιακό ντάμπινγκ. Μετά από μαζικές διαμαρτυρίες των συνδικάτων και των πολιτών, η πρόταση απορρίφθηκε, διασφαλίζοντας ότι οι εργαζόμενοι από τρίτες χώρες θα έχουν τους ίδιους μισθούς και συνθήκες εργασίας με τους ντόπιους.
Οι συλλογικές συμβάσεις στο στόχαστρο
Το προσχέδιο της Κομισιόν που διέρρευσε, βάλλει κατά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, κατηγορώντας τις ότι «προκαλούν αβεβαιότητα στους ιδρυτές startups και στους διασυνοριακούς επενδυτές» και περιορίζουν την απόδοση των επιχειρήσεων.
Με τον τρόπο αυτό η Κομισιόν έρχεται σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή οδηγία για τον κατώτατο μισθό, που καλεί σε ενίσχυση και επέκταση των συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Η Τρόικα ξανάρχεται
«Εάν δεν γίνουν σημαντικές αλλαγές στο σχέδιο που διέρρευσε, τα μέτρα που περιλαμβάνονται στη στρατηγική της Κομισιόν για τις νεοφυείς επιχειρήσεις αποτελούν τη μεγαλύτερη επίθεση στα δικαιώματα των εργαζομένων oτην τελευταία δεκαετία», σημειώνει η γραμματέας της ETUC Έστερ Λιντς.
Θυμίζει ότι η πρόεδρος της Κομισιόν δήλωσε στους εργαζομένους ότι έχουν αντληθεί διδάγματα από τα λάθη που έγιναν κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, όταν τα δικαιώματα των εργαζομένων και οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις δέχθηκαν επίθεση με καταστροφικά αποτελέσματα για την κοινωνία και την οικονομία μας.
Όμως τελικά, το σχέδιο στρατηγικής για τις startups είναι βγαλμένο από τις αποτυχημένες συνταγές της Τρόικας – παρά το γεγονός ότι η ίδια η Κομισιόν δηλώνει ότι οι κλαδικές συλλογικές διαπραγματεύσεις πρέπει να ενισχυθούν.
Eργατικό δυναμικό δύο ταχυτήτων
Τα ευρωπαϊκά συνδικάτα υποστηρίζουν ότι το «28ο Καθεστώς» θα υπονομεύσει πλήρως τα δικαιώματα που οι εργαζόμενοι κατέκτησαν σε εθνικό επίπεδο για περισσότερο από έναν αιώνα και θα δημιουργήσει ένα εργατικό δυναμικό δύο ταχυτήτων σε κάθε κράτος μέλος.
«Εάν αυτό το σχέδιο διέρρευσε για να μετρηθούν οι αντιδράσεις, ας είμαστε σαφείς: Τα συνδικάτα θα κινητοποιηθούν για να το καταπολεμήσουν σε κάθε βήμα, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο», προειδοποιεί η ΕΤUC.
Τονίζει ότι οι όλες οι πιο επιτυχημένες και καινοτόμες οικονομίες της Ευρώπης διαθέτουν ισχυρά εργασιακά δικαιώματα και κλαδικές συλλογικές διαπραγματεύσεις. Καλεί την Κομισιόν να μην υποκύψει στις απαιτήσεις των «δισεκατομμυριούχων της Big Tech που θέλουν να ξαναγράψουν τους δημοκρατικά αποφασισμένους νόμους μας για να προσθέσουν ένα ακόμη μηδενικό στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς».
