«Εσείς θα στείλετε ευχετήριες κάρτες φέτος στις γιορτές;», μας ρώτησε πρόσφατα η Eurostat, εν όψει των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Για την πλειοψηφία των Ελλήνων, ιδίως τις νεότερες ηλικίες, το ερώτημα δεν είναι απλώς ρητορικό αλλά εντελώς άκυρο. Η ανταλλαγή χριστουγεννιάτικων ευχών γίνεται μέσω μηνυμάτων ή εφαρμογών στο κινητό, κοινωνικών δικτύων ή στην καλύτερη περίπτωση με ψηφιακές κάρτες και όχι με χάρτινες καρτ-ποστάλ. Eκείνοι που επιμένουν ακόμα σε χειρόγραφες ευχές, είναι μειοψηφία.
Κι όμως, δεν πάει πολύς καιρός που και λαμβάναμε και δεχόμασταν χριστουγεννιάτικες καρτούλες, κάθε μεγέθους, σχήματος και χρώματος. Συχνά τις τοποθετούσαμε σε περίοπτη θέση, κοντά στο χριστουγεννιάτικο δέντρο, μαζί με τα κεραμικά αγγελούδια και Αγιοβασίληδες. Ήταν μια υπόμνηση ότι φίλοι και συγγενείς μας σκέφτονται και δεν μας ξεχνάνε. Ήταν επίσης μια υπενθύμιση ότι πρέπει κι εμείς να απαντήσουμε και να μην είμαστε γαϊδούρια.
Χριστουγεννιάτικες ευχές από τα ξένα
Οι πιο συνεπείς στην ταχυδρομική αποστολή καρτ-ποστάλ, ιδίως τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, ήταν συνήθως οι Έλληνες του εξωτερικού, που ήθελαν να κρατήσουν επαφή με τις ρίζες τους στη μαμά πατρίδα. Μολονότι τυπικά δεν πρέπει να στέλνεις μετρητά με ταχυδρομείο, δεν ήταν λίγα τα παιδάκια που περίμεναν το χαρτονόμισμα το θείου από την Αμερική (ή την Αυστραλία ή τη Γερμανία), διακριτικά διπλωμένο μέσα στην καρτούλα, μαζί με τις ευχές.
Τις χριστουγεννιάτικες κάρτες τις είχαν σε μεγάλη εκτίμηση οι παππούδες και οι γιαγιάδες που έμεναν μακριά από τα παιδιά τους, ιδίως αν συνοδεύονταν με ζωγραφιές και φωτογραφίες από τα εγγόνια.
Γράμμα στον Άι Βασίλη
Μια συνήθεια που ακόμα αντέχει, ανάμεσα στα μικρά παιδιά, είναι η αποστολή γράμματος στον Άγιο Βασίλη.
Τα ΕΛΤΑ από το 1991διατηρούν την υπηρεσία «Γράμμα στον Άγιο Βασίλη», με ειδικά κόκκινα γραμματοκιβώτια, που στήνονται έξω από τα ταχυδρομεία, πλάι στα παραδοσιακά κίτρινα, και περιμένουν τις κάρτες των παιδιών. Τα γράμματα στέλνονται δωρεάν, ενώ διατίθεται ειδικός αναμνηστικός φάκελος. Αν τα παιδιά είναι συνεπή και στείλουν το γράμμα τους το αργότερο ως τις 20 Δεκεμβρίου, θα λάβουν και απάντηση. Δεν θα την έχει γράψει ο Αγιος Βασίλης με τα χεράκια του, αλλά θα είναι μια τυποποιημένη απάντηση από τα ΕΛΤΑ.
Δεν ξέρουμε τι θα γίνει φέτος, με την αναδιάρθρωση και τα λουκέτα στα ΕΛΤΑ, όμως θεωρητικά το έθιμο ισχύει. Η σχετική ιστοσελίδα με τις οδηγίες για το γράμμα στον Άγιο Βασίλη λειτουργεί, αλλά η καμπάνια δεν έχει ανανεωθεί από πέρυσι.
Η πανδημία εκτόξευσε τις καρτ ποστάλ
Σύμφωνα με τη Εurostat, το 2024, η αξία των καρτ-ποστάλ που πωλήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν 60 εκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας μείωση 15% σε σύγκριση με το 2023 (69 εκατομμύρια ευρώ). Δεν σημαίνει ότι όλες αυτές οι κάρτες διακινήθηκαν με το ταχυδρομείο, αφού πολλές δίνονται χέρι με χέρι, μαζί με τα δώρα.
Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, από το 2014 παρατηρείται μείωση της αξίας των πωληθέντων καρτ-ποστάλ. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας πανδημίας, ο αριθμός τους αυξήθηκε και έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας. Από το 2020 έως το 2021, ο τζίρος από ευχετήριες κάρτες αυξήθηκε κατά σχεδόν 50% και το 2022 έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο των 81,3 εκατομμυρίων ευρώ.
Σε ταχυδρομεία και ταχυμεταφορές εργάζονται 1,45 εκατομμύρια εργαζόμνοι στην ΕΕ – πηγή: Eurostat
Αυξάνονται οι εργαζόμενοι σε ταχυδρομεία και ταχυμεταφορές
Στην ΕΕ, 1,45 εκατομμύρια άτομα ηλικίας 15 ετών και άνω απασχολούνταν στις ταχυδρομικές και ταχυμεταφορικές υπηρεσίες το 2024, σε σύγκριση με 1,4 εκατομμύρια το 2014. Οι ταχυδρομικές και ταχυμεταφορικές δραστηριότητες περιλαμβάνουν υπηρεσίες όπως η παραλαβή, η μεταφορά και η παράδοση επιστολών και δεμάτων.
Μεταξύ των απασχολουμένων, οι 900.000 ήταν άνδρες, που αντιπροσώπευαν το 62,9 % του συνόλου των εργαζομένων στον τομέα. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, κατά μέσο όρο 70 άτομα ανά 10.000 απασχολούμενους εργάζονταν στον τομέα των ταχυδρομικών και ταχυμεταφορικών υπηρεσιών. Πρόκειται για ελαφρά μείωση σε σύγκριση με το 2014 (75 άτομα ανά 10.000 απασχολούμενους).
Οι γυναίκες στέλνουν ακόμα κάρτες
Ρωτώντας δέκα άτομα από το γραφείο, άντρες και γυναίκες, ηλικίας 25 ως 50 ετών, αν θα στείλουν ταχυδρομικά ευχετήριες κάρτες φέτος τα Χριστούγεννα, λάβαμε πέντε «όχι», δύο «ναι» και ένα «ίσως». Άλλοι δύο μας είπαν ότι στέλνουν κάρτες μαζί με δώρα, όχι με ταχυδρομείο αλλά αυτοπροσώπως, χέρι με χέρι.
Το σκορ δεν είναι άσχημο, αν λάβει κανείς υπόψιν ότι πρόκειται κυρίως για νεότερους ανθρώπους (μόνο δύο είναι άνω των 40), που επικοινωνούν κυρίως ψηφιακά, εντός και εκτός δουλειάς. Το δείγμα των ερωτηθέντων του αυτοσχέδιου μίνι-γκάλοπ σε καμια περίπτωση δεν είναι ενδεικτικό του γενικού πληθυσμού. Οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ συνήθως δουλεύουν τα Χριστούγεννα και είναι πολύ απασχολημένοι για να στείλουν κάρτες.
Οι δύο θετικές απαντήσεις σε ό,τι αφορά την ταχυδρομική αποστολή καρτ-ποστάλ ήρθαν από γυναίκες, 25 και 30 ετών, που αντιστέκονται στην ψηφιοποίηση των ευχών. Η ταχυδρομική αποστολή αφορά κυρίως φίλους στο εξωτερικό ή σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.
Η συνάδελφος που απάντησε «ίσως», είπε ότι έστελνε πάρα πολλές πολλές κάρτες την περίοδο της πανδημίας, και μάλιστα χειροποίητες, επιβεβαιώνοντας τα ευρήματα της Εurostat. Από όσους απάντησαν αρνητικά, οι έξι δήλωσαν ότι δεν έχουν στείλει χριστουγεννιάτικες κάρτες ποτέ στη ζωή τους. «Μόνο όταν ήμουν παιδάκι, μας έβαζε η μητέρα μου μαζί με τις αδελφές μου να γράφουμε κάρτες», απάντησε συνάδελφος 47 ετών – που πλέον στέλνει ευχές μέσω app.
