Η είδηση ότι ο εναρμονισμένος πληθωρισμός στην Ελλάδα κινήθηκε στο 1,8% τον Σεπτέμβριο, χαμηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (2,2%), από μόνη της δε σημαίνει και πολλά για τα νοικοκυριά που ξεμένουν από χρήματα πριν τελειώσει ο μήνας.
Οι χαμηλοσυνταξιούχοι που μετράνε και το τελευταίο ευρώ για να βγουν τα έξοδα του μήνα και οι ενοικιαστές που πληρώνουν ένα μέσο μισθό για ένα τριάρι, είναι αμφίβολο αν θα χαρούν με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Εurostat για τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή. Η επιβράδυνση στον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του «ευρω-πληθωρισμού» (από 3,1% τον Αύγουστο) δεν αναιρεί τις σωρευτικές ανατιμήσεις αγαθών και υπηρεσιών που έχουν υποστεί οι Έλληνες όλο το προηγούμενο διάστημα, oι οποίες ξεπερνάνε μεσοσταθμικά το 21% σε βάθος πενταετίας.
Πιθανόν στη σωρευτική κόπωση λόγω ακρίβειας οφείλεται και η αύξηση των νοικοκυριών που «μόλις τα βγάζουν πέρα», στο 65% τον Σεπτέμβριο, από 59% τον Αύγουστο.
Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός στην Ελλάδα, ανά κατηγορία (συνολικός, τρόφιμα, μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά, ενέργεια, υπηρεσίες) – πηγή: Eurostat
Τι μας δείχνει ο εναρμονισμένος πληθωρισμός
Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός καθορίζεται με βάση ενιαίους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, ώστε να προσφέρει ένα κοινό μέτρο σύγκρισης για τις χώρες της Ευρωζώνης, στο πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ.
Όπως υπογραμμίζει η ίδια η Εurostat ο εναρμονισμένος πληθωρισμός δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως δείκτης του κόστους ζωής. Ο Εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή από την άλλη, έχει διαφορετική στόχευση και καθορίζεται με ελαφρώς διαφορετική μεθοδολογία, από τις στατιστικές υπηρεσίες κάθε χώρας. Μια διαφορά είναι ότι ο εθνικός πληθωρισμός καλύπτει τις καταναλωτικές δαπάνες αποκλειστικά των ιδιωτικών νοικοκυριών – μόνιμων κατοίκων, ανεξάρτητα που γίνονται, ενώ ο εναρμονισμένος πληθωρισμός περιλαμβάνει και τις δαπάνες των τουριστών στην Ελλάδα.
Έχοντας ξεκαθαρίσει τα παραπάνω, οφείλουμε να εξετάσουμε τον εναρμονισμένο πληθωρισμό, όπως και τον Εθνικό ΔΤΚ, ως ένα χρήσιμο εργαλείο για την πορεία των τιμών, που συνδέεται αλλά δεν ταυτίζεται με την ακρίβεια.
Σε κάθε περίπτωση το «φρενάρισμα» του εναρμονισμένου πληθωρισμού, είναι θετική είδηση, αλλά όχι αιτία εφησυχασμού.
Αποκλιμάκωση στις τιμές ενέργειας, αυξήσεις σε τρόφιμα και υπηρεσίες
Από την ανάγνωση των επί μέρους στοιχείων της Εurostat, προκύπτει ότι η βασική αιτία για την επιβράδυνση του εναρμονισμένου πληθωρισμού στην Ελλάδα είναι η αποκλιμάκωση των τιμών ενέργειας. Τα ενεργειακά αγαθά είχαν αρνητικό πληθωρισμό, με την υποχώρηση να εκτιμάται στο -3,7% σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο του 2024.
Η μείωση του ενεργειακού πληθωρισμού αποδίδεται πρωτίστως στην υποχώρηση των τιμών του πετρελαίου, ενώ ερωτηματικό αποτελούν οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, οι οποίες τους τελευταίους μήνες κινούνται έντονα ανοδικά.
Στα τρόφιμα οι ανατιμήσεις συνεχίζονται, με εκτιμώμενη ετήσια αύξηση 1,4% (συμπεριλαμβανόμενων του καπνού και του αλκοόλ). Πρόκειται για επιβράδυνση σε σύγκριση με τον Ιούλιο και τον Αύγουστο (3,3,% και 2,4% αντίστοιχα), αλλά σε καμία περίπτωση δεν συνιστά σταθεροποίηση. Ας μην ξεχνάμε ότι ο εναρμονισμένος πληθωρισμός στα τρόφιμα ήταν μηδενικός στις αρχές του χρόνου και έκτοτε έχει πάρει την ανιούσα, ιδίως στα νωπά προϊόντα.
Ανατιμήσεις στις υπηρεσίες
Στις υπηρεσίες οι ανατιμήσεις είναι ακόμα πιο υψηλές, στο 3,4%, αν και χαμηλότερες από τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Εφόσον όμως η σύγκριση γινεται με τις ήδη πολύ υψηλές τιμές του περασμένου Σεπτεμβρίου, η ποσοστιαία επιβράδυνση των αυξήσεων δε συνιστά υποχώρηση.
Με ενδιαφέρον αναμένονται τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, που θα δείξουν τη συνεισφορά των ενοικίων στο «μείγμα» των τιμών των υπηρεσιών.
Μικρή είναι η άνοδος στα βιομηχανικά, μη ενεργειακά, αγαθά, στο 0,5% τον Σεπτέμβριο, έναντι 1% ανόδου τιμών τον Αύγουστο και 1,3% τον Ιούλιο.
Επιμένει ο δομικός πληθωρισμός
Ο δομικός πληθωρισμός, χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα, κινείται στο 2,6%, υψηλότερα από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (2,3%). Έχουμε φρενάρισμα σε σύγκριση με τον Αύγουστο (3,9%), αλλά οι επίμονες πιέσεις στον πυρήνα του πληθωρισμού παραμένουν αιτία προβληματισμού. Καμπανάκι για τον δομικό πληθωρισμό έχει χτυπήσει και η Τράπεζα της Ελλάδας, σημειώνοντας ότι οι διαφορές με την Ευρωζώνη παραμένουν σημαντικές.
Αυξήθηκε ο μηναιαίος πληθωρισμός
Μια άλλη αιτία προβληματισμού είναι η αύξηση του πληθωρισμού σε μηνιαία βάση, κατά 0,6% σε σύγκριση με τον Αύγουστο, έναντι οριακής σταθεροποίησης στην Ευρωζώνη (0,1%). Οι μηνιαίες αυξήσεις στον εναρμονισμένο πληθωρισμό στην Ελλάδα είναι οι τρίτες υψηλότερες στην Ευρωζώνη, μετά την Ιταλία (1,3%) και την Πορτογαλία (1%).
Τέλος, στις μεταπτώσεις του πληθωρισμού οφείλουμε να συνυπολογίσουμε το λεγόμενο «φαινόμενο βάσης» – base effect. Όταν η σύγκριση γίνεται με ένα μήνα που είχε πολύ υψηλές τιμές, όπως συνέβαινε πέρυσι τον Σεπτέμβριο, μια ίση αύξηση των τιμών μπορεί να φανεί στατιστικά χαμηλή σε ετήσια βάση, λειτουργώντας παραπλανητικά.
Υπενθυμίζεται ότι η Τράπεζα της Ελλάδας, έχει αναθεωρήσει προς τα πάνω τις εκτιμήσεις της για τον εναρμονισμένο πληθωρισμό του 2025, στο 3,1%, από 2,5,%. Αν οι τιμές της ενέργειας θα συνεχίσουν να κινούνται καθοδικά τους επόμενους μήνες, ενδέχεται η πρόβλεψη να διαψευσθεί. Τέλος, μένει να φανεί η συνεισφορά που θα έχει στη συγκράτηση του πληθωρισμού των τροφίμων η πρωτοβουλία εθελοντικής μείωσης τιμών στα σούπερ μάρκετ – σε 1000 κωδικούς – που θα εφαρμοστεί εντός του πρώτου 15νθήμερου του Οκτωβρίου
