Ο πόλεμος των δασμών δεν είναι πόλεμος του Τραμπ ενάντιον του υπόλοιπου πλανήτη, αλλά πόλεμος όλων εναντίον όλων. Με αυτή τη φράση σχολίασε τις εξελίξεις επιφανής εκπρόσωπος του ελληνικού επιχειρηματικού κόσμου, σε συνέδριο για το οργανωμένο λιανεμπόριο που διοργανώθηκε μόλις ανακοινώθηκαν οι δασμοί των ΗΠΑ.
Σε λιγότερο από μία εβδομάδα, οι εξελίξεις υπήρξαν καταιγιστικές. Ο Τραμπ αύξησε τους δασμούς προς την Κίνα – αγγίζοντας συνολικά το 104%. Η Κίνα μόλις σήκωσε και επισήμως το γάντι ανακοινώνοντας πρόσθετους ανταποδοτικούς δασμούς στις εισαγωγές από τις ΗΠΑ, που θα φτάσουν συνολικά στο 84%.
Οι απώλειες στα χρηματιστήρια συνεχίζονται και επιταχύνονται, οι φόβοι για παγκόσμια ύφεση εντείνονται, όσο η Ευρώπη προετοιμάζει τη δική της απάντηση, καταρχάς για τους δασμούς των ΗΠΑ σε χάλυβα και αλουμίνιο ύψους 25%. Ήδη δόθηκε το πράσινο φως για την πρώτη δέσμη αντιποίνων, με ανταποδοτικούς δασμούς ύψους 21 δισ. ευρώ σε αμερικάνικα προϊόντα, που εφαρμόζονται από 15 Απριλίου.
Κι ενώ οι αναλυτές προειδοποιούν ότι ο Τραμπ «παίζει με τη νιτρογλυκερίνη», ο ίδιος επαίρεται ότι πολλές κυβερνήσεις μας «φιλάνε τον κ…» και ικετεύουν για συμφωνίες.
Η μεγάλη αναταραχή στις διεθνείς αγορές είναι δεδομένη, όμως σε αντίθεση με το ρητό του Μάο, η κατάσταση δεν είναι διόλου υπέροχη. Η προφητεία για τον «πόλεμο όλων εναντίον όλων» επαληθεύεται.
Θα μας πέσει ο ουρανός στα κεφάλια;
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον και ενώ τα οικονομικά δελτία θυμίζουν όλο και περισσότερο πολεμικά ανακοινωθέντα, είναι δύσκολο να διατηρήσει κανείς την ψυχραιμία του. Όταν υπό άλλες συνθήκες θα ασχολούμασταν με το ράλι στις τιμές του οβελία – ο οποίος σημειωτέον ακρίβυνε ως 20% – τώρα ακόμα και οι πλέον άσχετοι παρακολουθούμε με σοκ και δέος την κατρακύλα των δεικτών στα διεθνή χρηματιστήρια.
Ακόμα και αν ο χορός των χρηματιστηριακών «αρκούδων» μας φαίνεται προς το παρόν απόμακρος, γνωρίζουμε καλά ότι οι επιπτώσεις από τη σύγκρουση των «ταύρων εν υαλοπωλείω», των μεγάλων οικονομικών υπερδυνάμεων, θα είναι αισθητά οδυνηρές και σε όσους δεν έχουμε ούτε μετοχές, ούτε ομόλογα.
Όσο η κατάσταση παραμένει ρευστή, αξίζει να κάνουμε ένα βήμα πίσω από τα γεγονότα της στιγμής, για να αφουγκραστούμε τι λένε οι ειδικοί για την μεγάλη εικόνα. Χωρίς οι εκτιμήσεις τους να αποτελούν θέσφατο, αξίζει να ληφθούν υπόψη για να ξέρουμε – έστω με επιφυλάξεις – τι μας ξημερώνει.
Το μπρα ντε φερ ΗΠΑ-Κίνας
Μπορεί ο Τραμπ να αντιμετωπίζει τον κόσμο σαν τη δική του προσωπική Μονόπολυ, όμως στο πρόσωπο του προέδρου της Κίνας Σι Τζινπίνγκ έχει βρει έναν σκληροτράχηλο αντίπαλο, γράφει ανάλυση των Νew York Times.
Ο Σκοτ Κένεντι, ανώτερος σύμβουλος στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών στην Ουάσιγκτον τονίζει ότι ο Τραμπ «ποτέ στο παρελθόν δεν έχει μπλέξει σε έναν τέτοιου είδους ‘καυγά’ όπου η άλλη πλευρά είναι πρόθυμη να παλέψει και να χρησιμοποιήσει τα ίδια όπλα με αυτόν».
Για τον αναλυτή η σκληρή απάντηση της Κίνας ήταν αναμενόμενη. «Για την Κινα είναι θέμα εθνικής κυριαρχίας. Πρόκειται για την εξουσία του Κομμουνιστικού Κόμματος. Για τον Τραμπ, μπορεί να είναι απλώς μια πολιτική εκστρατεία».
Το σίγουρο είναι ότι το ρήγμα μεταξύ της κινεζικής και της αμερικανικής οικονομίας θα γίνει αισθητό σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι επιχειρήσεις αποτελούσαν το θεμέλιο της διμερούς σχέσης για σχεδόν πέντε δεκαετίες. Χωρίς αυτήν, η εμπλοκή των δύο χωρών σε άλλα παγκόσμια ζητήματα, όπως η ασφάλεια, η κλιματική αλλαγή και οι μελλοντικές πανδημίες και οικονομικές κρίσεις, θα ήταν πιθανότατα στάσιμη.
Θα πονέσουν και οι δύο
Οι επιπτώσεις από την εμπορική διαταραχή θα πλήξουν τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες εξαρτώνται από την Κίνα για όλα τα είδη βιομηχανικών προϊόντων, αλλά θα προκαλέσουν μεγαλύτερη ζημιά στην Κίνα, δήλωσε ο Γουάνγκ Γουεσένγκ, διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου.
«Τα κινεζικά προϊόντα δεν έχουν πού να πάνε. Αυτό θα καταστρέψει τις εταιρείες με εξαγωγικό προσανατολισμό που κατασκευάζουν προϊόντα όπως έπιπλα, ρούχα, παιχνίδια και οικιακές συσκευές κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Κίνας, οι οποίες υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό για να εξυπηρετούν τους Αμερικανούς καταναλωτές», δήλωσε ο κ. Γουάνγκ.
Το Πεκίνο επέλεξε τη στρατηγική της αντεπίθεσης, ελπίζοντας ότι ο Τραμπ θα υποκύψει στις εγχώριες πιέσεις για να αλλάξει πορεία, δήλωσε ο Έβαν Μεντέιρος, καθηγητής ασιατικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν, ο οποίος διετέλεσε σύμβουλος Ασίας του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα.
«Ξέρουν ότι αν υποκύψουν στην πίεση θα δεχτούν περισσότερες πιέσεις. Επέλεξαν να αντισταθούν με την πεποίθηση ότι η Κίνα μπορεί να αντέξει περισσότερο πόνο από ό,τι η άλλη πλευρά».
^
Προσέγγιση ΕΕ-Κίνας ελέω δασμών…
Θα μπορούσαν οι δασμοί να φέρουν την Ευρωπαϊκή Ένωση πιο κοντά με την Κίνα, σε μια αναζήτηση εναλλακτικών αγορών; Οι ειδικοί απαντάνε πως αυτό θα μπορούσε να συμβεί, υπό προϋποθέσεις.
Προς το παρόν οι σχέσεις ΕΕ και Κίνας παραμένουν τεταμένες. Η Ευρώπη έχει επανειλημμένα καταγγείλει την Κίνα για υπερπαραγωγή και «ντάμπινγκ» τεχνητά φθηνών προϊόντων στην παγκόσμια αγορά. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν επικρίνει την Κίνα, για τη στάση της στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά και για τις αυταρχικές πολιτικές της.
Ωστόσο, επιμένουν αναλυτές, υπάρχει μια μικρή πιθανότητα, οι δασμοί των ΗΠΑ να οδηγήσουν τις δύο μεγάλες οικονομίες πιο κοντά. Θα πρόκειται για μια «ακούσια συνέπεια», σε μια εποχή που οι ΗΠΑ προσπαθούν να αποδυναμώσουν την Κίνα.
Υπήρξαν πρώιμες ενδείξεις για ένα ξεπάγωμα των διμερών σχέσεων. Η ΕΕ επέβαλε υψηλότερους δασμούς στα ηλεκτρικά οχήματα κινεζικής κατασκευής πέρυσι, αλλά την περασμένη εβδομάδα οι δύο πλευρές συμφώνησαν να ξαναρχίσουν διαπραγματεύσεις.
…ή διεύρυνση του ρήγματος;
Ακόμα πιο πιθανό όμως είναι ο εμπορικός πόλεμος να βαθύνει το ρήγμα μεταξύ Κίνας και ΕΕ.
Η μειωμένη πρόσβαση της Κίνας στους Αμερικανούς καταναλωτές θα μπορούσε να ωθήσει τις εταιρείες της να στείλουν ακόμη περισσότερα φθηνά μέταλλα, χημικά και άλλα προϊόντα προς την κατεύθυνση της Ευρώπης, επιδεινώνοντας τις ανησυχίες για το ντάμπινγκ και αυξάνοντας τις ήδη υψηλές εντάσεις σε άλλα θέματα. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο εθνών θα μπορούσαν να επιδεινωθούν, διευρύνοντας τη ζημιά καθώς η Αμερική βάζει «μπουρλότο» στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές.
«Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε να εξελιχθεί αυτό», δήλωσε η Τερέζα Φάλον, αναλύτρια στο Κέντρο Μελετών Ρωσίας, Ευρώπης, Ασίας στις Βρυξέλλες. «Η Ευρώπη βρίσκεται σε πραγματικά δύσκολη θέση».
Δίκοπο μαχαίρι
Το δίλημμα της Ευρώπης σε ό,τι αφορά την Κίνα φάνηκε πλήρως στον τρόπο με τον οποίο οι Ευρωπαίοι ηγέτες μίλησαν για το ασιατικό έθνος τους τελευταίους μήνες.
«Πρέπει να συνεργαστούμε εποικοδομητικά με την Κίνα», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, στο Νταβός της Ελβετίας τον Ιανουάριο. Μίλησε για επέκταση των εμπορικών και επενδυτικών δεσμών «όπου είναι δυνατόν».
Όμως μετά την επιβολή των δασμών του Τραμπ, η ανησυχία ότι οι ευρωπαϊκές αγορές θα πλημμυρίσουν με φθηνά κινέζικα προϊόντα εντάθηκε. «Θα παρακολουθούμε στενά τις έμμεσες επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν αυτοί οι δασμοί, διότι δεν μπορούμε να απορροφήσουμε την παγκόσμια πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, ούτε θα δεχθούμε ντάμπινγκ στην αγορά μας», προειδοποίησε η Φον ντερ Λάιεν.
Η Ε.Ε. και η Κίνα πρόκειται να πραγματοποιήσουν σύνοδο κορυφής φέτος, αν και οι λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη καθοριστεί.
Ο Νόα Μπάρκιν, επισκέπτης ανώτερος συνεργάτης του German Marshall Fund με έδρα το Βερολίνο και ειδικός σε θέματα Κίνας, δήλωσε «Οι δασμοί του Τραμπ είναι πιθανό να εκτρέψουν μια τεράστια ποσότητα κινεζικών εξαγωγών στην Ε.Ε.».
«Το μπλοκ είναι πιθανό να ρίξει ολόκληρη την εργαλειοθήκη της εμπορικής πολιτικής του στο Πεκίνο ως απάντηση», πρόσθεσε. «Είναι δύσκολο να φανταστούμε ένα σενάριο όπου αυτό θα καταλήξει καλά για τη σχέση Ε.Ε.-Κίνας».
