Η Ουάσινγκτον και όχι το Πεκίνο ποντάρει τα πάντα σε ένα χαμένο χαρτί, τονίζει σε άρθρο του στο Foreign Affairs για τον εμπορικό πόλεμο των δύο μεγαλύτερων οικονομιών, o Άνταμ Πόζεν, πρόεδρος του Peterson Institute for International Economics, ενός από τα μεγαλύτερα think tank στον κόσμο.
«Όταν μια χώρα (ΗΠΑ) χάνει πολλά δισεκατομμύρια δολάρια από το εμπόριο με σχεδόν κάθε χώρα με την οποία συναλλάσσεται», έγραψε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στο Twitter το 2018, «οι εμπορικοί πόλεμοι είναι καλοί και κερδίζονται εύκολα.»
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ, σχολιάζοντας την απάντηση της Κίνας στους πρόσφατους αμερικανικούς δασμούς χρησιμοποίησε παρόμοια επιχειρήματα: «Νομίζω ότι ήταν μεγάλο λάθος αυτή η κινεζική κλιμάκωση, επειδή παίζουν με δύο δυάρια. Τι χάνουμε από την αύξηση των δασμών που μας επιβάλλουν οι Κινέζοι; Τους εξάγουμε το ένα πέμπτο όσων εξάγουν σε εμάς, οπότε είναι ένα χαμένο χαρτί γι’ αυτούς».
Το χαμένο χαρτί
Εν ολίγοις, η κυβέρνηση Τραμπ πιστεύει ότι έχει αυτό που οι θεωρητικοί των παιγνίων αποκαλούν κυριαρχία κλιμάκωσης έναντι της Κίνας και κάθε άλλης οικονομίας με την οποία έχει διμερές εμπορικό έλλειμμα, εξηγεί ο Πόζεν και συνεχίζει.
«Η κυριαρχία κλιμάκωσης, σύμφωνα με τα λόγια της έκθεσης της RAND Corporation, σημαίνει ότι «ένας μαχητής έχει τη δυνατότητα να κλιμακώσει μια σύγκρουση με τρόπους που θα είναι δυσμενείς ή δαπανηροί για τον αντίπαλο, ενώ ο αντίπαλος δεν μπορεί να κάνει το ίδιο σε αντάλλαγμα».
Εάν η λογική της κυβέρνησης είναι σωστή, τότε η Κίνα, ο Καναδάς και οποιαδήποτε άλλη χώρα που θα προβεί σε αντίποινα κατά των αμερικανικών δασμών παίζει όντως ένα χαμένο χαρτί.»
Η Κίνα εξάγει στις ΗΠΑ ζωτικής σημασίας αγαθά
Ο ίδιος υποστηρίζει ότι αυτός ο τρόπος σκέψης είναι λανθασμένος, καθώς την κυριαρχία κλιμάκωσης σε αυτόν τον εμπορικό πόλεμο την έχει η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη.
Σημειώνει ότι η Κίνα εξάγει ζωτικής σημασίας για τις ΗΠΑ αγαθά που δεν μπορούν να αντικατασταθούν αφενός σύντομα και αφετέρου η κατασκευή τους στις ΗΠΑ θα είχε απαγορευτικό κόστος.
Οι ΗΠΑ αν δεν μειώσουν την εξάρτησή τους και προσχωρήσουν στον εμπορικό πόλεμο δημιουργούν τη συνταγή για μια σχεδόν βέβαια ήττα με πολύ υψηλό κόστος. « Ή για να το θέσουμε με τους όρους του Bessent: Η Ουάσινγκτον, όχι το Πεκίνο, ποντάρει τα πάντα σε ένα χαμένο χαρτί.» υπογραμμίζει ο Πόζερ.
Οι εμπορικές σχέσεις δεν είναι πόκερ
Σε δύο σημεία δεν έχουν βάση τα επιχειρήματα της κυβέρνησης Τραμπ.
Πρώτον σε έναν εμπορικό πόλεμο πλήττονται και οι δύο πλευρές, καθώς χάνουν την πρόσβαση σε αγαθά που θέλουν και έχουν ανάγκη και για τα οποία πολίτες και επιχειρήσεις είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν. Ο εμπορικός πόλεμος είναι μια πράξη καταστροφής όπως και ο πραγματικός πόλεμος «που θέτει σε κίνδυνο και τις δυνάμεις και το εσωτερικό μέτωπο του επιτιθέμενου: αν η αμυνόμενη πλευρά δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να ανταποδώσει με τρόπο που θα έβλαπτε τον επιτιθέμενο, θα παραδινόταν.»
Δεύτερον οι εμπορικές σχέσεις δεν είναι πόκερ, καθώς το πόκερ είναι παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος ενώ οι εμπορικές συναλλαγές θετικού αθροίσματος.
Η κυβέρνηση Τραμπ πιστεύει μια οικονομία που εισάγει λιγότερα είναι λιγότερο ευάλωτη.Αυτό είναι εκ των πραγμάτων λάθος, τονίζει «δεν είναι θέμα γνώμης. Η παρεμπόδιση του εμπορίου μειώνει το πραγματικό εισόδημα και την αγοραστική δύναμη μια χώρας. Οι χώρες εξάγουν προκειμένου να κερδίσουν τα χρήματα για να αγοράσουν πράγματα που δεν έχουν ή είναι πολύ ακριβό να φτιάξουν στο εσωτερικό τους»
H εστίαση στο διμερές εμπορικό ισοζύγιο είναι άσχημος οιωνός για τις ΗΠΑ σε ένα εμπορικό πόλεμο με την Κίνα.
Τι διακυβεύεται για τις ΗΠΑ
«Το 2024, οι αμερικανικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών προς την Κίνα ήταν 199,2 δισ. δολάρια και οι εισαγωγές από την Κίνα 462,5 δισ. δολάρια, με αποτέλεσμα το εμπορικό έλλειμμα να είναι 263,3 δισ. δολάρια» γράφει ο Πόζερ και συνεχίζει:
«Στο βαθμό που το διμερές εμπορικό ισοζύγιο προβλέπει ποια πλευρά θα «κερδίσει» σε έναν εμπορικό πόλεμο, το πλεονέκτημα βρίσκεται στην πλεονασματική οικονομία και όχι στην ελλειμματική.
»Η Κίνα, η πλεονασματική χώρα, παραχωρεί πωλήσεις, που είναι αποκλειστικά χρήμα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η ελλειμματική χώρα, παραχωρούν αγαθά και υπηρεσίες που δεν παράγουν ανταγωνιστικά ή καθόλου στην πατρίδα τους.
»Το χρήμα είναι ανακυκλώσιμο: αν χάσεις εισόδημα, μπορείς να μειώσεις τις δαπάνες, να βρεις πωλήσεις αλλού, να κατανείμεις το βάρος σε όλη τη χώρα ή να αντλήσεις αποταμιεύσεις (π.χ. κάνοντας δημοσιονομικά κίνητρα). Η Κίνα, όπως και οι περισσότερες χώρες με συνολικά εμπορικά πλεονάσματα, αποταμιεύει περισσότερο από ό,τι επενδύει, που σημαίνει ότι, κατά μία έννοια, έχει πάρα πολλές αποταμιεύσεις.
Ο αντίκτυπος θα γίνει αισθητός σε συγκεκριμένες βιομηχανίες
»Η προσαρμογή θα ήταν σχετικά εύκολη. Δεν θα υπήρχαν κρίσιμες ελλείψεις και θα μπορούσε να αντικαταστήσει μεγάλο μέρος όσων πωλούσε κανονικά στις Ηνωμένες Πολιτείες με πωλήσεις στο εσωτερικό της χώρας ή σε άλλες χώρες.
»Οι χώρες με συνολικό εμπορικό έλλειμμα, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ξοδεύουν περισσότερα από όσα εξοικονομούν. Σε εμπορικούς πολέμους, παραιτούνται ή μειώνουν την προσφορά πραγμάτων που χρειάζονται (αφού οι δασμοί τα κάνουν να κοστίζουν περισσότερο), και αυτά δεν είναι σχεδόν τόσο ανταλλάξιμα ή εύκολα υποκατάστατα όσο το χρήμα.
»Κατά συνέπεια, ο αντίκτυπος γίνεται αισθητός σε συγκεκριμένες βιομηχανίες, τοποθεσίες ή νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν ελλείψεις, μερικές φορές σε απαραίτητα είδη, ορισμένα από τα οποία είναι αναντικατάστατα βραχυπρόθεσμα.
»Οι ελλειμματικές χώρες εισάγουν επίσης κεφάλαια, γεγονός που καθιστά τις Ηνωμένες Πολιτείες πιο ευάλωτες στις μεταβολές του αισθήματος σχετικά με την αξιοπιστία της κυβέρνησής τους και την ελκυστικότητά τους ως τόπου δραστηριοποίησης.
»Όταν η κυβέρνηση Τραμπ λαμβάνει ιδιότροπες αποφάσεις για την επιβολή μιας τεράστιας αύξησης της φορολογίας και μεγάλης αβεβαιότητας στις αλυσίδες εφοδιασμού των κατασκευαστών, το αποτέλεσμα θα είναι μειωμένες επενδύσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυξάνοντας τα επιτόκια του χρέους τους.»
Ελλείμματα και χρέος
Αυτό σημαίνει ότι η αμερικανική οικονομία θα δεχθεί σημαντικό πλήγμα σε έναν μεγάλης κλίμακας εμπορικό πόλεμο με την Κίνα. Στην πραγματικότητα, υπογραμμίζει ότι η αμερικανική οικονομία θα υποφέρει περισσότερο από ό,τι η κινεζική οικονομία και η ταλαιπωρία θα αυξηθεί μόνο αν οι Ηνωμένες Πολιτείες κλιμακώσουν.
Η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να νομίζει ότι ενεργεί σκληρά, αλλά στην πραγματικότητα θέτει την αμερικανική οικονομία στο έλεος της κινεζικής κλιμάκωσης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αντιμετωπίσουν ελλείψεις σε κρίσιμες εισροές από βασικά συστατικά των περισσότερων φαρμακευτικών προϊόντων μέχρι φθηνούς ημιαγωγούς που χρησιμοποιούνται σε αυτοκίνητα και οικιακές συσκευές και από κρίσιμα ορυκτά για βιομηχανικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής όπλων.
Σύμφωνα με τους Financial Times μισά smartphones που πωλούνται στην Αμερική είναι iPhones και το 80% αυτών κατασκευάζονται στην Κίνα. Tο 80% των κλιματιστικών στον κόσμο κατασκευάζεται στην Κίνα, μαζί με τα τρία τέταρτα των ηλεκτρικών ανεμιστήρων που εισάγει η Αμερική, ενώ το το 75% των κούκλων και των ποδηλάτων που εισάγουν οι ΗΠΑ κατασκευάζονται επίσης στην Κίνα.
Η Κίνα παράγει σχεδόν το 50% των συστατικών που χρησιμοποιούνται στα αντιβιοτικά από τα οποία εξαρτώνται οι Αμερικανοί. Το F35, η ραχοκοκαλιά της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, απαιτεί εξαρτήματα σπάνιων γαιών που προέρχονται από την Κίνα.
Σοκ προσφοράς
Το σοκ της προσφοράς από τη δραστική μείωση ή τον μηδενισμό των εισαγωγών από την Κίνα, όπως υποτίθεται ότι θέλει να επιτύχει ο Τραμπ, θα σήμαινε στασιμοπληθωρισμό, τον μακροοικονομικό εφιάλτη που είδαμε στη δεκαετία του 1970 και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όταν η οικονομία συρρικνώθηκε και ο πληθωρισμός αυξήθηκε ταυτόχρονα.
Σε μια τέτοια κατάσταση, η οποία μπορεί να είναι πιο κοντά απ’ ό,τι πολλοί πιστεύουν, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και οι υπεύθυνοι για τη χάραξη δημοσιονομικής πολιτικής μένουν μόνο με τρομερές επιλογές και ελάχιστες πιθανότητες να αποτρέψουν την ανεργία, εκτός από την περαιτέρω αύξηση του πληθωρισμού.
Με λίγα λόγια είναι αυτοκτονία να προκαλείς τον αντίπαλο προτού οπλιστείς, τονίζει ο Πόζερ, που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε πρώτα να εξασφαλίσουν εναλλακτικούς προμηθευτές ή εγχώρια παραγωγή και μετά να κλιμακώσουν τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα.
Ακόμα κι αν όλες αυτές οι κινήσεις είναι μέρος ενός παιχνιδιού διαπραγμάτευσης παραμένουν επιβλαβείς.
Νέο Βιετνάμ
« Όπως προειδοποίησα στο Foreign Affairs τον περασμένο Οκτώβριο,» τονίζει ο Πόζερ «το θεμελιώδες πρόβλημα με την οικονομική προσέγγιση του Τραμπ είναι ότι θα πρέπει να πραγματοποιήσει αρκετές αυτοκαταστροφικές απειλές για να είναι αξιόπιστη, πράγμα που σημαίνει ότι οι αγορές και τα νοικοκυριά θα αναμένουν συνεχή αβεβαιότητα.
»Τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι ξένοι θα επένδυαν λιγότερο παρά περισσότερο στην αμερικανική οικονομία και δεν θα εμπιστεύονταν πλέον την αμερικανική κυβέρνηση ότι θα τηρούσε οποιαδήποτε συμφωνία, καθιστώντας δύσκολη την επίτευξη μιας διευθέτησης μέσω διαπραγματεύσεων ή μιας συμφωνίας αποκλιμάκωσης.
»Ως αποτέλεσμα, η παραγωγική ικανότητα των ΗΠΑ θα μειωνόταν αντί να βελτιωθεί, γεγονός που θα αύξανε μόνο τη μόχλευση που έχουν η Κίνα και άλλοι πάνω στις Ηνωμένες Πολιτείες.
»Η κυβέρνηση Τραμπ ξεκινά ένα οικονομικό ισοδύναμο του πολέμου του Βιετνάμ – έναν πόλεμο επιλογής που σύντομα θα καταλήξει σε τέλμα, υπονομεύοντας την πίστη στο εσωτερικό και στο εξωτερικό τόσο στην αξιοπιστία όσο και στην ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών – και όλοι γνωρίζουμε πώς κατέληξε αυτό»
Πηγή: ot.gr
