Ενώ στην Ελλάδα σχεδόν κάθε χρόνο δεν λείπουν τα παράπονα για την αύξηση του κόστους του πασχαλινού τραπεζιού, η Δύση επαίρεται ότι κατάφερε να μειώσει την παγκόσμια φτώχεια τα τελευταία 30 χρόνια. Πέραν όμως την εγχώριας –δικαιολογημένης εν πολλοίς- διαμαρτυρίας και της δυτικής περηφάνιας -ειδικά της Παγκόσμιας Τράπεζας-, τα νούμερα λένε μια διαφορετική ιστορία για το πόσοι συνάνθρωποι μπορούν να αγοράσουν κάτι να φάνε πριν λιμοκτονήσουν.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας (2024), ο αριθμός των ανθρώπων που ζεί σε συνθήκες ακραίας φτώχειας έχει συρρικνωθεί από το 38% το 1990, σε περίπου 8% σήμερα, κάτι που δικαιολογεί υποτίθεται ικανοποίηση. Έτσι, «μένουν» άλλοι 700 εκατ. συνάνθρωποι που υποφέρουν από τα δύο δισεκ.
Σημειώνεται ότι κατά τον ΟΗΕ, η ακραία φτώχεια χαρακτηρίζεται από «σοβαρή στέρηση βασικών ανθρώπινων αναγκών, συμπεριλαμβανομένων τροφής, ασφαλούς πόσιμου νερού, εγκαταστάσεων υγιεινής, υγείας, στέγης, εκπαίδευσης και ενημέρωσης».
Ωστόσο, αν και τα δυτικά κράτη διεκδικούν την πατρότητα αυτής της θετικής εξέλιξης –κυρίως με οικονομική ενίσχυση μέσω ΔΝΤ και Παγκόσμιας Τράπεζας- ωστόσο οι εκτιμήσεις της τελευταίας βασίζονται σε θεμελιωδώς σε εσφαλμένες μετρήσεις για τη μέτρηση της φτώχειας παρουσιάζοντας μια πολύ πιο θετική εικόνα.
Πως μετράνε τη φτώχεια οι γραφειοκράτες;
Αυτό υποστηρίζει ο αναλυτής οικονομικής πολιτικής στο ινδικό κέντρο CEGIS, Ατρίσου Μπορντολόι, σε ανάλυσή του στο aeon.
Το πρόβλημα, όπως αναφέρει, είναι ότι μεγάλο μέρος της επιτυχίας των προγραμμάτων κατά της φτώχειας εξαρτάται από το επιλεγμένο όριο για το ίδιο το διεθνές όριο της φτώχειας, το οποίο η Παγκόσμια Τράπεζα το έχει ορίσει στα 2,15 διλάρια ημερησίως. Ωστόσο, πρόκειται για πολύ χαμηλό όριο σύμφωνα με τον ειδικό.
Το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ δηλώνει ότι το ημερήσιο κόστος για να καλύψει τουλάχιστον την επαρκή απαίτηση πρόσληψης θερμίδων όσον αφορά τα φρούτα και τα λαχανικά κυμαίνεται από 2,10 έως 2,60 δολ.
«Προφανώς, εάν ολόκληρο το εισόδημα ενός ατόμου δαπανηθεί για φαγητό, θα του λείπουν ρούχα, στέγη, εκπαίδευση και άλλες βασικές ανθρώπινες ανάγκες» λέει ο Μπορντολόι. «Μόλις εξετάσουμε την πραγματικότητα του πληθωρισμού που επηρεάζει τις περισσότερες οικονομίες, το πρόβλημα γίνεται οξύτερο».
Η βασική ερώτηση
Το ερώτημα για τον ίδιο είναι ποιο πρέπει το διεθνές όριο της φτώχειας; Όπως εξηγεί, παρά τους ισχυρισμούς της Παγκόσμιας Τράπεζας, ένα άτομο που βγάζει λίγο πάνω από 2,15 δολ. την ημέρα είναι φτωχό, δηλαδή βιώνει την ίδια φτώχεια με εκείνους που η Παγκόσμια Τράπεζα έχει κατατάξει φτωχούς.
Η ανεπάρκεια αυτού του μέτρου γίνεται πιο ξεκάθαρη όταν εξετάζουμε τον πληθωρισμό – καθώς η «πραγματική» αξία των 2,15 δολ. είναι κάτω από την αρχική γραμμή «δολαρίου την ημέρα» όταν υπολογίζεται σε σταθερά δολάρια (1985), υπογραμμίζει ο ειδικός. «Έτσι, το τρέχον όριο της φτώχειας όχι μόνο υποτιμά τη φτώχεια αλλά και επιδεινώνει τα ζητήματα που συνδέονται με το ήδη ανεπαρκές αρχικό όριο».
Για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τις κυβερνήσεις, λέει ο Μπορντολόι, ο «τερματισμός της φτώχειας» έχει γίνει συνώνυμο με την άνοδο πάνω από αυτό το αυθαίρετο όριο της ακραίας φτώχειας των 2,15 δολ., συμβάλλοντας σε μια εσφαλμένη εικόνα.
«Αυτό πρέπει να επανεξεταστεί προσεκτικά, καθώς μια αύξηση 10 σεντ από 2,15 δολάρια αυξάνει τον παγκόσμιο αριθμό ατόμων της φτώχειας, κατά μέσο όρο, κατά σχεδόν 70 εκατομμύρια ανθρώπους» λέει, τονίζοντας πως αναμφίβολα «η μείωση της παγκόσμιας φτώχειας ήταν θετική, αλλά η μετακίνηση των ανθρώπων οριακά πάνω από ένα χαμηλό όριο φτώχειας, ένα όχι αρκετά υψηλό για να ικανοποιήσει τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες τους, είναι λιγότερο εντυπωσιακό».
Έτσι, συμπεραίνει πως το να παίζετε αυτό το στατιστικό «παιχνίδι» στη διεθνή μάχη κατά της φτώχειας κινδυνεύει να είναι κάτι σαν δόλος. «Αυτό δεν είναι πρόοδος – είναι ένα λογιστικό τέχνασμα που κρύβει τη φύση και την επικράτηση της ακραίας φτώχειας, με την πραγματική της έννοια, και την κλίμακα της» υπογραμμίζει.
