Η Κίνα έχει κηρύξει πόλεμο στις εταιρείες λιθίου που, τυπικά, δεν συμμορφώνονται με το ρυθμιστικό πλαίσιο για την εκμετάλλευση φυσικών πόρων. Ωστόσο, κατά την Citigroup, η πρόσφατη απόφαση της CATL—του μεγαλύτερου κατασκευαστή μπαταριών παγκοσμίως—να σταματήσει προσωρινά τη λειτουργία στο μεγαλύτερο κοίτασμα λιθίου της χώρας, συνδέεται περισσότερο με την πρόθεση του Πεκίνου να ελέγξει την υπερβάλλουσα παραγωγική ικανότητα και να «ανατιμήσει» στρατηγικά πόρους όπως το λίθιο, εξασφαλίζοντας πιο ρυθμισμένη και βιώσιμη εξόρυξη στον χρόνο.
Όποια κι αν είναι η βαθύτερη αιτία της επιχειρηματικής αυτής απόφασης, η αγορά αντέδρασε αστραπιαία: μετά το βραδινό ανακοινωθέν της Κυριακής, στο οποίο η CATL τόνισε ότι «βρίσκεται στη διαδικασία ανανέωσης της μεταλλευτικής άδειας το συντομότερο δυνατό, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία», οι συμμετέχοντες άρχισαν να τιμολογούν μια πιθανή περιορισμένη προσφορά.
Στη συνεδρίαση της Δευτέρας, οι τιμές spot του λιθίου εκτινάχθηκαν πάνω από 3%, φθάνοντας τα 75.500 γουάν ανά τόνο—υψηλό από τον Φεβρουάριο—ενώ ο δείκτης της Bloomberg που παρακολουθεί την πορεία του μετάλλου ανέβηκε σε επίπεδα που είχαν να εμφανιστούν από τις αρχές Μαΐου. Παράλληλα, κινεζικές μετοχές με ισχυρή έκθεση στο λίθιο σημείωσαν ράλι σπάνιας έντασης για τα τελευταία χρόνια: η Tianqi Lithium στο Χονγκ Κονγκ ενισχύθηκε άνω του 19% και η Ganfeng Lithium κινήθηκε περί το +21%. Στο αυστραλιανό χρηματιστήριο—όπου η βαρύτητα των μεταλλευτικών είναι διαχρονικά υψηλή—οι PLS, Liontown Resources και Mineral Resources κατέγραψαν άνοδο από 14% έως 25%, σύμφωνα με τοπικά μέσα.
Η ουσία, όμως, επιστρέφει στο δια ταύτα: τη μοίρα της «ναυαρχίδας» της CATL στο Γιτσούν, που περιγράφεται ως το μεγαλύτερο project εξόρυξης λιθίου παγκοσμίως. Η εταιρεία διαβεβαιώνει ότι στοχεύει στην επανέναρξη «το συντομότερο δυνατό». Σύμφωνα με την Bank of America, το συγκεκριμένο κοίτασμα αντιστοιχεί περίπου στο 6% της παγκόσμιας παραγωγής λιθίου, ενώ μαζί με άλλα οκτώ ορυχεία της ευρύτερης περιοχής ξεπερνούν αθροιστικά μερίδιο 11% της παγκόσμιας προσφοράς. Παρά ταύτα, η CATL υποστηρίζει ότι οι επιχειρησιακές της δραστηριότητες δεν θα επηρεαστούν ουσιωδώς από το προσωρινό κλείσιμο.
Η αγορά, ωστόσο, ανησυχεί λιγότερο για την ίδια την CATL και περισσότερο για το αν η αλυσίδα εφοδιασμού του λιθίου θα βρεθεί αντιμέτωπη με πιο «σφιχτή» δυναμικότητα, ιδίως αν το σημερινό επεισόδιο εντάσσεται σε ένα ευρύτερο κυβερνητικό πρόγραμμα περιορισμού της παραγωγής με στόχο την άνοδο των τιμών. Για τους αναλυτές της Citi, η παύση στο Γιτσούν—μια πόλη άνω των πέντε εκατομμυρίων κατοίκων στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας—ενδέχεται να βοηθήσει την Κίνα να «επαναξιολογήσει» μακροπρόθεσμα τον στρατηγικό της πόρο. Αυτό ταιριάζει με τη γενικότερη «γραμμή» του Πεκίνου τα τελευταία χρόνια: όταν οι κύκλοι υπερ-επένδυσης οδηγούν σε πλεονάζουσα παραγωγή και πιέσεις τιμών, ενεργοποιούνται στοχευμένα φρένα—ρυθμιστικά, αδειοδοτικά ή διοικητικά—για να επαναφερθεί ισορροπία στην καμπύλη προσφοράς.
Ο τριπλός στόχος της Κίνας
Το χρονοδιάγραμμα αποκτά ιδιαίτερο βάρος καθώς πλησιάζει η 30ή Σεπτεμβρίου: έως τότε, οι μεγάλες κινεζικές μεταλλευτικές οφείλουν να καταθέσουν στο Πεκίνο επικαιροποιημένες εκθέσεις αποθεμάτων και πόρων. Η μετέπειτα διαδικασία ελέγχου θα καθορίσει το εύρος των διακυμάνσεων στην προσφορά. Δεν πρόκειται για λεπτομέρεια: τα οκτώ υπό αυστηρό έλεγχο ορυχεία λιθίου αντιπροσωπεύουν περίπου το 75% του συνολικού εφοδιασμού λιθίου και ρουβιδίου της επαρχίας Τζιανγκσί—μιας περιοχής-κλειδί στο κινεζικό οικοσύστημα κρίσιμων ορυκτών.
Σε επίπεδο στρατηγικής, η Κίνα δείχνει να επιδιώκει τριπλό στόχο. Πρώτον, να μετατοπίσει το «μοχλό» από την ποσότητα στην ποιότητα, αποτρέποντας έναν νέο κύκλο ντάμπινγκ τιμών που θα έπληττε επενδύσεις και κερδοφορία. Δεύτερον, να κλειδώσει την αξία των εγχώριων πόρων, επιβάλλοντας αυστηρότερους κανόνες εξόρυξης, ιχνηλασιμότητας και περιβαλλοντικής συμμόρφωσης—καθώς η βιωσιμότητα παύει να είναι «κόστος» και γίνεται εμπορικό πλεονέκτημα. Τρίτον, να στείλει σαφές μήνυμα στις διεθνείς αγορές ότι ο μεγαλύτερος κρίκος της αλυσίδας EV μπορεί να σκιάσει την προσφορά όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο, ενισχύοντας τη διαπραγματευτική ισχύ των κινεζικών φορέων σε ένα υλικό-κλειδί για τις μπαταρίες.
Για τους επενδυτές, το άμεσο αποτέλεσμα είναι μια επιστροφή της μεταβλητότητας: οι τιμές αντιδρούν στην προοπτική περιορισμών, οι μετοχές των «καθαρών παικτών» λιθίου ευνοούνται, ενώ οι downstream βιομηχανίες—από τα καθοδικά υλικά μέχρι τους κατασκευαστές μπαταριών και αυτοκινητοβιομηχανίες—προσπαθούν να αποτιμήσουν τα ρίσκα. Εάν η παύση αποδειχθεί βραχύβια και καθαρά αδειοδοτική, η αγορά μπορεί να αποσυμπιεστεί. Αν, όμως, η 30ή Σεπτεμβρίου εγκαινιάσει κύκλο αυστηρότερων ποσοτικών «ταβανιών» ή πιο αργών εγκρίσεων, η σημερινή ανοδική κίνηση στις τιμές ίσως εξελιχθεί σε τάση.
Η γεωπολιτική αλυσίδα
Στο γεωοικονομικό υπόβαθρο, η συζήτηση αγγίζει και τη Δύση. Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ επιχειρούν να διαφοροποιήσουν κρίσιμες αλυσίδες αξίας—με έμφαση στα ορυκτά για την ενεργειακή μετάβαση—αλλά το status quo παραμένει: η Κίνα διαθέτει την κλίμακα, την τεχνογνωσία και το «κουμπί» της ρύθμισης, ιδίως στην εκλέπτυνση και στα μεσοστάδια της παραγωγής. Το μήνυμα από το Γιτσούν, συνεπώς, ξεπερνά τα σύνορα της επαρχίας Τζιανγκσί: αφορά την ισορροπία δύναμης σε μια αγορά όπου ο χρόνος αδειοδότησης, οι προδιαγραφές συμμόρφωσης και η κρατική στρατηγική μπορούν να αλλάξουν την τροχιά τιμών μέσα σε λίγες ώρες.
Μέχρι τότε, όλα τα βλέμματα στον Σεπτέμβριο: η διαφάνεια των αποθεμάτων, ο ρυθμός επανεκκίνησης της CATL και οι τελικές υποδείξεις του Πεκίνου θα κρίνουν αν το σημερινό σοκ είναι απλώς μια «δοκιμή αντοχής» της αγοράς ή η απαρχή ενός νέου καθεστώτος και μιας ανατιμημένης κανονικότητας για το στρατηγικό λίθιο.
