O φουριόζος ρυθμός του Τράμπ 2.0 έχει οδηγήσει τους οικονομολόγους να αναθεωρήσουν τον αντίκτυπο της πολιτικής του στην αμερικανική οικονομία, ενώ δεν λείπουν οι φωνές που προειδοποιούν ότι οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη είναι εμπροσθοβαρείς και τα όποια οφέλη μπορεί να μην είναι ορατά το νωρίτερο μέχρι το επόμενο έτος, σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg.
O πρόεδρος έχει υποσχεθεί ότι θα οδηγήσει σε υψηλότερους ρυθμούς την ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας. Ξεκίνησε εξαγγέλλοντας δασμούς 25% στις εισαγωγές από τον Καναδά και το Μεξικό, αναστατώνοντας τις αγορές και τους οποίους στη συνέχεια ανέστειλε μετά από διαπραγματεύσεις. Στην Κίνα επέβαλλε δασμούς επιπλέον 10% πυροδοτώντας ένα μπαράζ αντιμέτρων από πλευράς της Κίνας, που εκτείνονται από την επιβολή δασμών σε αμερικανικά προϊόντα, μέχρι αντιμονοπωλιακούς ελέγχους σε αμερικανικές εταιρείες και περιορισμούς σε εξαγωγές σπάνιων γαιών.
Οι μετανάστες χωρίς χαρτιά συλλαμβάνονται και η υπηρεσία DOGE Service του Ίλον Μασκ στις ΗΠΑ έχει πιάσει ήδη δουλειά με στόχο να διαλύσει την ομοσπονδιακή γραφειοκρατία. Η τελευταία κίνηση του Τραμπ είναι ότι την Κυριακή, παρουσίασε τα σχέδιά του να επιβάλει δασμούς 25% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από όλες τις χώρες και σηματοδότησε ότι θα ακολουθήσουν κι άλλα.
Κάθε μία από αυτές τις κινήσεις θεωρείται πιθανότερο να επιβαρύνει την ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα. Επίσης, προηγούνται των φορολογικών περικοπών και της απορρύθμισης που η ομάδα Τραμπ λέει ότι θα δώσουν μια πιο διαρκή ώθηση. Αυτό αποτελεί μια διαφορά από την προηγούμενη θητεία. Οι επιπτώσεις των φορολογικών ελαφρύνσεων του 2017 έπληξαν την οικονομία ακριβώς όταν άρχισαν να ξεκινούν οι εμπορικοί του πόλεμοι.
Οι αναθεωρήσεις των οικονομολόγων
Ο παγκόσμιος οικονομολόγος της Citigroup, Νάθαν Σιτς συγκαταλέγεται μεταξύ εκείνων που επανεκτιμούν την άποψή τους για την οικονομία μετά τις πρώτες εβδομάδες της θητείας του προέδρου. Ο «τόνος του Τραμπ σχετικά με τους δασμούς ήταν κάπως πιο μυώδης και δυναμικός από ό,τι περίμενα», λέει. Υπάρχει ένα σενάριο, σύμφωνα με το οποίο «μας κλωτσάνε στις κνήμες το 2025 και στη συνέχεια κάποια από τα πιο τονωτικά πράγματα» το εξισορροπούν το 2026.
Ο Μορίς , ο οποίος διετέλεσε επί τριετία επικεφαλής οικονομολόγος στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τώρα ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Peterson υποστηρίζει ότι ο Τραμπ έχει δώσει το στίγμα του κατά τις πρώτες εβδομάδες της θητείας του. Αυτό είναι ότι έχει αποφασίσει ότι όλες οι πολιτικές υπέρ της ανάπτυξης που έχει υποσχεθεί να εφαρμόσει θα χρειαστούν δουλειά και χρόνο και ότι η αύξηση των δασμών, η απέλαση των μεταναστών και η μείωση του ομοσπονδιακού εργατικού δυναμικού είναι πιο απλές. «Είναι απλώς ευκολότερο να καταστρέφεις παρά να χτίζεις» εξηγεί και προσθέτει ότι η «καταστροφή είναι συσταλτική».
Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους
Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους, λέει ο Όμπστφελντ είναι ότι οι επιχειρήσεις θα αναστείλουν τις επενδύσεις τους περιμένοντας να καταλαγιάσει η σκόνη, κάτι που συνέβη όταν ανακοίνωσε τους δασμούς στην πρώτη θητεία του. Ο δείκτης της αβεβαιότητας της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ, επισημαίνει, έχει φτάσει σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από ό,τι κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ.
Οι μαζικές απελάσεις θα μπορούσαν να μειώσουν κατά 0,5% την ανάπτυξη των ΗΠΑ το 2025
Τις τελευταίες ημέρες η διαφορά των αποδόσεων των 10ετών και των διετών κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ έχει γίνει η μικρότερη από τα τέλη Δεκεμβρίου, αντανακλώντας τις προσδοκίες ότι οι πληθωριστικές επιπτώσεις των υψηλότερων δασμών θα μπορούσαν να περιορίσουν τα περιθώρια της Fed να μειώσει περαιτέρω τα επιτόκια τους επόμενους μήνες. Υπάρχουν πρώτες ενδείξεις ότι και τα νοικοκυριά αρχίζουν να γίνονται νευρικά. Το καταναλωτικό αίσθημα υποχώρησε στις αρχές Φεβρουαρίου σε χαμηλό επτά μηνών λόγω των ανησυχιών ότι οι δασμοί θα προκαλέσουν αναζωπύρωση του πληθωρισμού.
Σε σημείωμά τους προς τους πελάτες τους στις 3 Φεβρουαρίου, οι οικονομολόγοι της JPMorgan έγραψαν: «Ο κίνδυνος είναι ότι το μείγμα πολιτικής γέρνει (ίσως ακούσια) προς μια στάση μη φιλική προς τις επιχειρήσεις». Οι δασμοί δεν είναι η μόνη ανησυχία, λέει ο Μπρους Κάσμαν, επικεφαλής οικονομολόγος της JPMorgan και επικεφαλής της παγκόσμιας οικονομικής έρευνας. Οι μαζικές απελάσεις θα μπορούσαν να μειώσουν κατά 0,5% την ανάπτυξη των ΗΠΑ το 2025, σύμφωνα με ανάλυση που ανέλαβε η ομάδα του. Η διακοπή πληρωμών ύψους έως και 1 τρισ. δολαρίων σε ομοσπονδιακούς εργολάβους μπορεί επίσης να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομία, λέει. Όπως και ο ομόλογός του στην Citi, ο Κάσμαν λέει ότι μια υποβάθμιση των προσδοκιών για την ανάπτυξη των ΗΠΑ μοιάζει πιο πιθανή από ό,τι πριν από λίγες εβδομάδες.
Οι φορολογικές ελαφρύνσεις
«Πρόκειται για την πιο φιλοεπιχειρηματική κυβέρνηση στην ιστορία», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Scott Bessent κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στις 6 Φεβρουαρίου στην τηλεόραση του Bloomberg. «Όλα όσα κάνουμε θα αυξήσουν την απόδοση του κεφαλαίου μετά από φόρους».
Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι ότι τα πραγματικά κίνητρα ανάπτυξης που υπόσχεται ο Τραμπ όπως η μείωση του φορολογικού συντελεστή των επιχειρήσεων και η λιγότερη ρυθμιστική εποπτεία για τα πάντα, από την ενέργεια έως την κρυπτογράφηση απέχουν ακόμη αρκετά. Οι Ρεπουμπλικανοί, που περιορίζονται από τις στενές πλειοψηφίες και στα δύο σώματα, μόλις τώρα αρχίζουν να σχεδιάζουν πώς θα υλοποιήσουν τις φορολογικές μειώσεις που θέλει ο Τραμπ και πώς θα τις πληρώσουν, οπότε οι όποιες επιπτώσεις μπορεί να έχουν αυτά στα σχέδια δαπανών των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών δεν θα γίνουν αισθητές πριν από το επόμενο έτος το νωρίτερο.
Ο Τραμπ έχει επινοήσει τη μείωση του εταιρικού συντελεστή στο 15% για τις εταιρείες που κατασκευάζουν τα προϊόντα τους στις ΗΠΑ και την κατάργηση των φόρων στα φιλοδωρήματα για τους εργαζόμενους στον τομέα των υπηρεσιών. Όμως ο πρόεδρος ενδέχεται να πρέπει να αρκεστεί σε μια παράταση των περικοπών του 2017, οι οποίες από μόνες τους δεν θα μεταφραστούν σε οικονομική ώθηση.
«Η ευρεία σάρωση της ρεπουμπλικανικής πολιτικής φαίνεται επεκτατική», έγραψαν οι οικονομολόγοι της TS Lombard σε σημείωμά τους στις 5 Φεβρουαρίου, αλλά προειδοποίησαν ότι η επιβολή δασμών πριν από τις φορολογικές περικοπές ενέχει τον κίνδυνο να συμπιέσει τις δαπάνες των νοικοκυριών και τα εταιρικά κέρδη. Τελικά οι επενδύσεις στην εγχώρια παραγωγή μπορεί να αλλάξουν τα πράγματα. «Φαίνεται λίγο τολμηρό, ωστόσο, να υποθέσουμε ότι αυτό θα συμβεί απρόσκοπτα», έγραψαν.
Η απορρύθμιση
Η απορρύθμιση είναι πιθανό να γίνει ακόμη πιο αργά. Ο Τραμπ υπέγραψε στα τέλη Ιανουαρίου εκτελεστικό διάταγμα που απαιτεί από τις υπηρεσίες να περικόπτουν 10 κανονισμούς για κάθε νέο που εισάγουν, αντί της αναλογίας 2 προς 1 που είχε επιβάλει κατά την πρώτη του θητεία. Όσον αφορά όμως τη μείωση της γραφειοκρατίας, η πρώτη θητεία του Τραμπ στον Λευκό Οίκο δεν οδήγησε σε καθαρή μείωση του ρυθμιστικού κόστους για τις επιχειρήσεις: Το American Action Forum, μια συντηρητική δεξαμενή σκέψης, υπολόγισε ότι αυτά αυξήθηκαν κατά 40 δισ. δολάρια καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του.
