Να αναπληρώσουν το σύνολο σχεδόν των απωλειών από μη επαναλαμβανόμενες πηγές εσόδων, που αποτέλεσαν την κύρια πηγή κερδοφορίας τους κατά την περυσινή χρήση, καθώς και από διακοπείσες δραστηριότητες, πέτυχαν οι τράπεζες στο πρώτο μισό του 2023.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησαν το προηγούμενο διήμερο τρεις συστημικοί όμιλοι (Eurobank, Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Πειραιώς), το χαμένο έδαφος καλύφθηκε μέσω των εξαιρετικών οργανικών τους επιδόσεων.
Καταλύτης για αυτήν την εξέλιξη αποτέλεσε η εντυπωσιακή ενίσχυση του καθαρού επιτοκιακού εισοδήματος, ως αποτέλεσμα της αύξησης του κόστους δανεισμού στη ζώνη του ευρώ.
Παράλληλα, ανοδικά κινήθηκαν και τα έσοδα από προμήθειες, παρά το γεγονός ότι οι τράπεζες απώλεσαν τις εισπράξεις από την εκκαθάριση συναλλαγών με κάρτες, μετά την πώληση των σχετικών μονάδων.
Η αύξηση στα επιτοκιακά έσοδα
Αναλυτικότερα, οι τρεις προαναφερθείσες τράπεζες κατέγραψαν στο α΄ εξάμηνο του 2023 καθαρά έσοδα από τόκους ύψους 3,03 δισ. ευρώ.
Η άνοδός τους κατά 1,17 δισ. ευρώ ή 63% σε ετήσια βάση, οφείλεται στην πολλαπλάσια άνοδο των επιτοκίων στις υφιστάμενες χορηγήσεις σε σύγκριση με τη μεταβολή των αποδόσεων στις προθεσμιακές καταθέσεις.
Επιπλέον, η μεταφορά αποταμιεύσεων από ουσιαστικά άτοκα προϊόντα πρώτης ζήτησης σε προγράμματα προσυμφωνημένης διάρκειας, όπου η ανταμοιβή είναι σαφώς μεγαλύτερη, συντελείται με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις το 25% της καταθετικής βάσης βρίσκεται σε λογαριασμούς προθεσμίας έναντι πρόβλεψης για διαμόρφωση του ποσοστού αυτού στη ζώνη του 35% – 40% μέσα στο 2023.
Την ίδια στιγμή οι αναπροσαρμογές στα δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου που αποτελούν την πλειονότητα του χαρτοφυλακίου των τραπεζών, γίνονται αυτόματα. Μέχρι σήμερα έχει περάσει στις χορηγήσεις περί το 80% της αύξησης των διατραπεζικών δεικτών euribor.
Κι αυτό δίχως να καταγράφεται ουσιαστική επιδείνωση στην ποιότητα του ενεργητικού τους, όπως αποτυπώνουν οι καθαρές ροές μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων από τις αρχές του έτους. 
Θετικές οι προμήθειες
Ταυτόχρονα, ανοδικά κινήθηκαν στο α΄ εξάμηνο του 2023 και τα καθαρά έσοδα από προμήθειες, τα οποία διαμορφώθηκαν στα επίπεδα των 673 εκατ. ευρώ.
Σε ετήσια βάση ενισχύθηκαν κατά 51 εκατ. ευρώ ή 8,20% για τους τρεις συστημικούς ομίλους που έχουν έως τώρα δημοσιοποιήσει τις οικονομικές τους καταστάσεις.
Κι αυτό παρά το γεγονός, όπως προαναφέρθηκε, ότι το προηγούμενο διάστημα οι τράπεζες πούλησαν τις μονάδες εκκαθάρισης συναλλαγών, τα έσοδα από τις οποίες αντιπροσώπευαν ένα εύλογο ποσοστό επί των συνολικών τους προμηθειών.
Οι σχετικές απώλειες αντισταθμίστηκαν από τις ακόλουθες πηγές:
– Τις χρεώσεις που επιβάλλονται στα νέα δάνεια
– Τις πωλήσεις νέων καρτών και την επιβολή συνδρομών στις παλαιές που ανανεώνονται
– Τις πωλήσεων επενδυτικών προγραμμάτων, η γκάμα των οποίων έχει διευρυνθεί, προσελκύοντας αποταμιεύσεις που λίμναζαν στο Ταμιευτήριο
– Την αύξηση των προμηθειών από υπηρεσίες διαχείρισης διαθεσίμων
– Την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών μέσω e-banking και m-banking
Το τελικό αποτέλεσμα
Συνολικά, οι τράπεζες ενίσχυσαν τα καθαρά έσοδα από τόκους και προμήθειες κατά 1,2 δισ. ευρώ, αντισταθμίζοντας το μεγαλύτερο μέρος της πτώσης των έκτακτων κερδών τους που έφτασε τα 1,4 δισ. ευρώ σε σχέση με το α΄ εξάμηνο της περυσινής χρήσης.
Σύμφωνα με τις διοικήσεις τους, τα καθαρά έσοδα από τόκους προς το παρόν δεν έχουν πιάσει το υψηλό τους.
Όπως ανέφεραν στις τηλεδιασκέψεις με αναλυτές, ακόμη κι αν η ΕΚΤ σταματήσει από εδώ και στο εξής τις αναπροσαρμογές στους παρεμβατικούς της δείκτες, στο βασικό σενάριο η κορυφή τους αναμένεται το 2024.
