Πρέπει να θέσουμε την αποδοτική χρήση του νερού ως πρώτη προτεραιότητα, δηλώνει η Τζέσικα Ρόσβαλ, επίτροπος για το Περιβάλλον, την Ανθεκτικότητα των Υδάτων και την Ανταγωνιστική Κυκλική Οικονομία στη συνέντευξη που παραχώρησε προχθές στα «ΝΕΑ» και σε μικρή ομάδα ανταποκριτών ευρωπαϊκών εντύπων στις Βρυξέλλες ενόψει της Στρατηγικής της ΕΕ για την Ανθεκτικότητα στο Νερό, την οποία θα παρουσιάσει η Σουηδή επίτροπος στις 4 Ιουνίου.
«Θεωρούμε το νερό δεδομένο, αλλά το νερό βρίσκεται υπό πίεση σε όλες τις χώρες. Η Ελλάδα πλήττεται από καύσωνες, το 74% της Ισπανίας κινδυνεύει από ερημοποίηση. Στην Ιταλία τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν αυξηθεί κατά 500% την τελευταία δεκαετία. Στη Γερμανία αντιμετωπίζουν ξηρασίες, η Σουηδία αντιμετωπίζει μια άνυδρη άνοιξη. Το ίδιο και το Βέλγιο. Παράλληλα, πέντε στους δέκα κινδύνους παγκοσμίως συνδέεται με το νερό» λέει η αρμόδια επίτροπος σε μια προσπάθεια να αναδείξει την κρισιμότητα του ζητήματος. «Επιπλέον, λόγω της γεωπολιτικής κατάστασης, το νερό είναι στρατηγικής σημασίας, είναι ζήτημα ασφάλειας».
Όπως επεξηγεί, στόχος της Στρατηγικής που θα παρουσιάσει θα είναι η αποκατάσταση του διαταραγμένου κύκλου του νερού, η διασφάλιση της παροχής νερού σε ένα υγιές περιβάλλον, η «έξυπνη» οικονομία των υδάτων, καθαρό και οικονομικά προσιτό νερό για όλους. Προς την κατεύθυνση αυτή θα υπάρχουν τέσσερις δράσεις, που θα αφορούν τη διακυβέρνηση και εφαρμογή, τις επενδύσεις και τις υποδομές, την ψηφιοποίηση και την επιχειρηματική καινοτομία, καθώς και την ασφάλεια και ετοιμότητα.
«Πρέπει να θέσουμε την αποδοτική χρήση του νερού ως προτεραιότητα και θα προτείνουμε μια αρχή που δίνει προτεραιότητα στην αποδοτικότητα (efficiency first principle), συνιστώντας στις χώρες-μέλη να είναι πιο προσεκτικές στη χρήση του νερού. Πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί – οι πολιτικοί, οι καταναλωτές, οι βιομηχανίες, οι αγρότες. Πρέπει επίσης να μειωθεί η χρήση του νερού» τονίζει. Θα υπάρξουν συστάσεις σχετικά με το αν οι καταναλωτές θα πρέπει να μην έχουν πισίνες, για παράδειγμα; τη ρωτάμε. «Χρειαζόμαστε αλλαγή νοοτροπίας όσον αφορά το νερό. Δεν είναι δική μου δουλειά να αποφασίσω αν θα γεμίσει κάποιος μια πισίνα στη Σουηδία, για παράδειγμα. Θα προτείνω στα κράτη-μέλη να έχουν συστάσεις σχετικά με το πώς να χρησιμοποιούν το νερό πιο αποτελεσματικά».
Ένα ζήτημα που την απασχολεί ιδιαίτερα είναι οι διαρροές που παρατηρούνται στα δίκτυα υδάτων, που κυμαίνονται από 8% μέχρι 57% στα κράτη-μέλη, τα οποία έχουν υποχρέωση να υποβάλουν έκθεση στην Κομισιόν σχετικά με τα επίπεδα διαρροών έως το 2026. «Οι διαρροές κοστίζουν πολλά χρήματα. Πρέπει να συζητήσουμε (με τα κράτη-μέλη) για την αξία του νερού, για τις υποδομές», λέει, τονίζοντας ότι «η ψηφιοποίηση είναι το κλειδί για την αντιμετώπισή τους». Στις συστάσεις που θα περιλαμβάνει η Στρατηγική θα υπάρξουν επίσης προτάσεις για στήριξη των αγροτών ώστε να είναι «πιο αποτελεσματικοί (στη χρήση νερού), αλλά και να προετοιμαστούν καλύτερα για πλημμύρες και ξηρασίες». Επίσης, θα υπάρχουν προτάσεις προς τις αυτοκινητοβιομηχανίες ώστε να έχουν «κυκλική» χρήση νερού.
Ανθεκτικότητα
Όσον αφορά τις επενδύσεις, η Ρόσβαλ τονίζει ότι υπάρχουν «πολλά χρήματα στο τρέχον ΠΔΠ» και καλεί τα κράτη-μέλη να «χρησιμοποιήσετε τα χρήματα για την ανθεκτικότητα στο νερό». Προς την κατεύθυνση αυτή η Κομισιόν έχει δώσει μεγαλύτερη ευελιξία στα κονδύλια συνοχής ειδικά για να διευκολυνθούν τα κράτη-μέλη να χρησιμοποιήσουν τα διαθέσιμα για το νερό χρήματα (13 δισ. ευρώ συνολικά). Επίσης, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη να χρησιμοποιήσουν τα κράτη-μέλη τα κονδύλια που έχουν δρομολογήσει από το RRF για την ανθεκτικότητα του νερού (12 δισ. ευρώ συνολικά). Όπως αναφέρει η αρμόδια επίτροπος, επενδύσεις στο νερό μπορούν να στηριχθούν επίσης μέσω ενός νέου προγράμματος της ΕΤΕπ ειδικά για το νερό, ενώ η Κομισιόν θα ξεκινήσει «έναν επιταχυντή επενδύσεων» με 20 καινοτόμα πιλοτικά έργα σε όλη την Ευρώπη, ενώ στόχος είναι επίσης να αναπτυχθούν σε κλίμακα καινοτόμες λύσεις για το νερό.
Πάντως, όσον αφορά τη διάθεση κονδυλίων από το επόμενο ΠΔΠ ειδικά για τη διαχείριση των υδάτων εκτιμά ότι «είναι πολύ νωρίς για να θέσουμε το ζήτημα ειδικών κονδυλίων για το νερό στο ΠΔΠ». Θεωρεί ότι στο ζήτημα αυτό είναι σημαντικό να υπάρχει ευρύτερη συζήτηση για χρηματοδότηση προγραμμάτων που αφορούν συνολικότερα τη φύση και το τρίπτυχο «καθαρός αέρας, καθαρό νερό, καθαρό έδαφος». Επίσης η ρύπανση του νερού, όπως για παράδειγμα από PFAS, είναι ένα ζήτημα που επιδιώκει να αντιμετωπίσει η Σουηδή επίτροπος. «Είναι σημαντικό να έχουμε καθαρό νερό για όλους» λέει. Όσον αφορά τα PFAS, θεωρεί ότι είναι σημαντικό να βρεθεί τρόπος να απαγορευθεί η χρήση τους σε καταναλωτικά προϊόντα. Επιπλέον η δημιουργία αποθηκευτικών χώρων για το νερό αλλά και η αντιμετώπιση των πλημμυρών αποτελούν ζητήματα που θα περιλαμβάνονται στις προτάσεις της νέας Στρατηγικής.
Πάντως, η νέα Στρατηγική δεν θα περιλαμβάνει νέα νομοθεσία. Η αρμόδια επίτροπος επιδιώκει μέσω της Στρατηγικής να «δώσει ώθηση» προς τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν την υφιστάμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία, που διέπει τη διαχείριση των υδάτων, η οποία περιλαμβάνει εννέα οδηγίες και έναν κανονισμό, που ουσιαστικά ορίζουν κριτήρια ποιότητας ή και ποσότητας για τη διαχείριση του νερού από διαφορετικές πτυχές. «Το πρόβλημα είναι ότι δεν την έχουμε δει να εφαρμόζεται από τα κράτη-μέλη» λέει.
Τη ρωτάμε για το ότι η Κομισιόν έχει παραπέμψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για μη συμμόρφωση σε τρεις οδηγίες, την Οδηγία-Πλαίσιο για τα ύδατα, την Οδηγία-Πλαίσιο για τις πλημμύρες, αλλά και για τη μη επαρκή συλλογή και επεξεργασία των αστικών λυμάτων. Οι υποθέσεις βρίσκονται σε εξέλιξη, μας ενημερώνει. «Αλλά δεν είναι μόνο η Ελλάδα», λέει, «που δεν έχει συμμορφωθεί με τη νομοθεσία, είναι σχεδόν όλες οι χώρες. Η νομοθεσία είναι καλή, αλλά η εφαρμογή καθυστερεί».
Premium έκδοση ΤΑ ΝΕΑ
