Ενόψει της τελευταίας συνόδου κορυφής της χρονιάς της ΕΕ στις 19 Δεκεμβρίου, οι Ευρωπαίοι ψάχνουν να βρουν χρήματα για να βοηθήσουν τους Ουκρανούς να κερδίσουν –μάλλον να παρατείνουν- τον πόλεμο έναντι της Ρωσίας. Οι προτάσεις τους όμως για να αξιοποιήσουν τα ρωσικά χρήματα δεν φαίνονται και τόσο πειστικές, γι’ αυτό και ένας Βέλγος νομικός ισχυρίζεται ότι βρήκε κάποια λύση.
Υπενθυμίζεται ότι η Ευρώπη έχει πονοκεφαλιάσει εδώ και χρόνια να βάλει χέρι στα ρωσικά χρήματα, διότι η διεθνής πρακτική και η (αν και μη σε ισχύ) Σύμβαση του ΟΗΕ για τις Ασυλίες Κρατών αναγνωρίζουν πολύ ισχυρή προστασία σε κεφάλαια κρατών ιδίως για κεντρικές τράπεζες. Γι’ αυτό η ΕΕ αποφεύγει την κατάσχεση του κεφαλαίου και περιορίζεται σε πάγωμά τους και κάποια κέρδη από αυτά (τόκοι).
Έτσι, την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου, οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εισέπραξαν ένα μεγάλο «όχι» από τους Βέλγους αξιωματούχους, όσον αφορά την περίφημη πρόταση που έκαναν για Δάνειο Επανορθώσεων. Σημειωτέον ότι στο Βέλγιο βρίσκεται ο όγκος των ρωσικών παροπλισμένων κεφαλαίων ύψους ίσως έως και 200 δισ. ευρώ.
Η περίπλοκη πρόταση της Κομισιόν
Σύμφωνα με το Δάνειο Επανορθώσεων, η τράπεζα Euroclear –η οποία τηρεί ως θεματοφύλακας τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία- θα μεταφέρει 185 δισ. ευρώ σε μια «ειδική χρηματοδοτική δομή». Προσοχή όμως, δεν κατάσχει ρωσικά λεφτά, καθώς η κυριότητα των ρωσικών κεφαλαίων δεν αλλάζει, απλά πρόκειται για ροή ρευστότητας με αντάλλαγμα τίτλους της ΕΕ.
Στη συνέχεια αυτή η δομή θα χρηματοδοτούσε αμέσως την Ουκρανία με 140 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων αγορών οπλισμού.
Η αποπληρωμή λοιπόν θα γινόταν με δύο τρόπους:
Πρώτον, από τα «έκτακτα κέρδη» που παράγουν τα παγωμένα ρωσικά assets και δεύτερον, από μελλοντικές αποζημιώσεις της Ρωσίας προς την Ουκρανία. Υπενθυμίζεται ότι η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το έχει αναγνωρίσει κάτι τέτοιο ενώ το Συμβούλιο της Ευρώπης έστησε Μητρώο Ζημιών (RD4U) για την καταγραφή των ζημιών.
Η δε ΕΕ θα παρείχε ως αντάλλαγμα στην Euroclear χρεωστικούς τίτλους της ΕΕ μηδενικού επιτοκίου ίσης αξίας, δηλαδή 185 δισ. ευρώ. Τα κέρδη που παράγουν τα παγωμένα ρωσικά κρατικά assets θα εισπράττονταν από την Τράπεζα (δηλαδή από τον μηχανισμό/την ΕΕ).
Δεύτερον, το Δάνειο Επανορθώσεων θα καλυπτόταν και από το χρέος της Ρωσίας για πολεμικές ζημίες προς την Ουκρανία.
Αν λοιπόν η Ρωσία αρνούνταν να πληρώσει, τότε ο χρηματοοικονομικός κίνδυνος, τεχνικά, θα βάρυνε τα κράτη μέλη της ΕΕ που θα είχαν εκδώσει τους χρεωστικούς τίτλους προς την Euroclear, όχι το Βέλγιο.
Μια εναλλακτική λύση
Ωστόσο, για τον δικηγόρο της βελγικής εταιρείας Monard Law Λοράν Κλοκέ, αυτό «δεν διαλύει τους φόβους Βελγίου και της Euroclear ότι θα είναι οι πρώτοι στόχοι σε περίπτωση νομικών ενεργειών από τη Ρωσία ή [άλλων] αντίμετρων», όπως κατασχέσεις βελγικών περιουσιακών στοιχείων από τη Ρωσία, είπε ο Κλοκέ μιλώντας στο Euobserver.
Εξάλλου, το ευρωπαϊκό μέσο μάλιστα, κάνει για λόγο για ένα μοντέλο «βυζαντινής πολυπλοκότητας» (ορθ.: «κάνει λόγο για»).
Έτσι ο Κλοκέ προτείνει ένα εναλλακτικό μοντέλο «εκχώρησης απαίτησης», δηλαδή η ΕΕ θα μπορούσε να δανείσει στο Κίεβο 185 δισ., ευρώ, αύριο το πρωί τα οποία θα εξασφαλίζονταν από τα χρήματα που οφείλει η Ρωσία στην Ουκρανία για πολεμικές ζημίες.
Το Κίεβο δεν θα αποπλήρωνε το δάνειο της ΕΕ, επειδή η Ρωσία δεν θα κατέβαλλε ποτέ εκουσίως τις πολεμικές αποζημιώσεις.
Με άλλα λόγια, ο Κλοκέ λέει στους Ευρωπαίους να καταστήσουν την ΕΕ άμεσο πιστωτή της Ρωσίας (μέσω εκχώρησης της ουκρανικής απαίτησης). Αντίθετα, η πρόταση τη Κομισιόν, δίνει ένα περίπλοκο δάνειο στην Ουκρανία με “γέφυρα” πάνω στα παγωμένα ρωσικά λεφτά, χωρίς να αλλάζει ποιος χρωστά σε ποιον.
«Πρόκειται για έναν αρκετά τυπικό μηχανισμό αλλαγής δανειστή στο αστικό δίκαιο: ο οφειλέτης του οφειλέτη μου γίνεται δικός μου οφειλέτης», είπε ο Κλοκέ. «Αυτός ο μηχανισμός μπορεί να εφαρμοστεί και στο διεθνές δίκαιο.
Η Ουκρανία θα μετέφερε την απαίτησή της κατά της Ρωσίας στην ΕΕ», πρόσθεσε. «Η προϋπόθεση για οποιαδήποτε δήμευση είναι … η ύπαρξη χρέους που οφείλει η Ρωσία στο Βέλγιο ή στην ΕΕ». «Ούτε το Βέλγιο ούτε τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ βρίσκονται σήμερα σε πόλεμο με τη Ρωσία. Η Ουκρανία, αντίθετα, θα είχε ισχυρότερη νομική βάση για κατάσχεση ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων», είπε.
Κοντολογίς, οι Ευρωπαίοι παίζουν με τις λέξεις, ώστε να μη αναφέρεται καμία “τελική κίνηση” δήμευσης προς το παρόν. Αυτή θα έρθει αν αλλάξει το νομικό τοπίο (νέος διεθνής μηχανισμός, ειδική νομοθετική εξαίρεση, εκτελεστή απόφαση κ.λπ.). Ως τότε, η Κομισιόν μένει στα κέρδη συν εγγυήσεις, ενώ ο Κλοκέ δημιουργεί αξίωση της ΕΕ κατά Ρωσίας που ίσως καταστήσει δυνατή μελλοντική εκτέλεση πιο εύκολα, όταν αυτό επιτραπεί.
