Οι μαζικές απολύσεις από μεγάλες επιχειρήσεις και οι φόβοι ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα καταργήσει επαγγέλματα διαγράφουν μια ζοφερή πραγματικότητα για όσους αναζητούν δουλειά.
Καθώς οι προοπτικές της οικονομίας και της αγοράς εργασίας επιδεινώνονται, πολλοί εργαζόμενοι καταβάλλουν προσπάθειες να παραμείνουν στις θέσεις τους. Η τάση της «Μεγάλης Παραμονής» ήρθε να αντικαταστήσει το κύμα της «Μεγάλης Παραίτησης» στη διάρκεια της πανδημίας, γράφει η Telegraph.
Ακόμα και δυσαρεστημένοι υπάλληλοι που μέχρι πρόσφατα σκέφτονταν να αποχωρήσουν έχουν πλέον σταματήσει να αναζητούν νέες θέσεις υπό τον φόβο ότι θα μείνουν άνεργοι.
«Σίγουρα δεν είναι η αγορά εργασίας που βλέπαμε πριν από δύο ή τρία χρόνια» σχολίασε ο Τζακ Κένεντι, οικονομολόγος της εταιρείας Indeed. «Σίγουρα βλέπουμε την αγορά να παγώνει και οι εργαζόμενοι είναι σε αυτή τη φάση επιφυλακτικοί» είπε.
Μείωση κενών θέσεων
Στη Βρετανία, τα νούμερα είναι αποκαρδιωτικά. Μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου 2025, ο αριθμός των μετακινήσεων σε νέες θέσεις εργασίας περιορίστηκε στις 709.000, πολύ κάτω από τις 1,1 εκατ. μετακινήσεις το τρίμηνο που τέλειωσε τον Δεκέμβριο του 2021, όταν η Μεγάλη Παραίτηση βρισκόταν σε εξέλιξη και η ζήτηση για υπαλλήλους ήταν υψηλή.
Πλέον, όμως, η ζήτηση είναι περιορισμένη. Ο αριθμός των κενών θέσεων μειώθηκε δραστικά την τελευταία τριετία, από τα 1,3 εκατομμύρια το τρίμηνο που τέλειωσε τον Μάιο του 2022 σε μόλις 718.000 το τρίμηνο μέχρι τον φετινό Ιούλιο.
«Ο κόσμος ανησυχεί για την εργασιακή ασφάλεια, δεδομένου ότι δεν μπορείς να είσαι σίγουρος ότι θα βρεις νέα δουλειά αν χάσεις αυτή που έχεις»
Η Τέρα Άλας, σύμβουλος της εταιρείας McKinsey, λέει ότι οι ανησυχίες για την οικονομία «επιβαρύνουν τον κόσμο με μια επιπλέον δόση αβεβαιότητας, ή τουλάχιστον μια αίσθηση ότι μπορεί πλέον να είναι πιο ριψοκίνδυνο να αλλάξουν δουλειά».
Στη διάρκεια της Μεγάλης Παραίτησης, εξήγησε, η διαθεσιμότητα θέσεων εργασίας ενθάρρυνε τις μετακινήσεις. Τον Ιούνιο του 2022, για παράδειγμα, η αναλογία ανέργων/κενών θέσεων ήταν 1 προς 1. Φέτος τον Ιούνιο, όμως, έχει φτάσει το 2,3 προς 1. «Υπάρχει πλέον πολύ μεγαλύτερος ανταγωνισμός για κάθε θέση» είπε.
Οι συνθήκες που διαμορφώνονται στην αγορά εργασίας είναι ιδιαίτερα πιεστικές για τους νέους που αναζητούν την πρώτη τους δοελειά
Ένας σημαντικός παράγοντας πίσω από τη μείωση των κενών θέσεων στη Βρετανία ήταν η περυσινή ανακοίνωση της υπουργού Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς να αυξήσει τις εργοδοτικές εισφορές από το 13,8 στο 15 τοις εκατό, κίνηση που αύξησε το εργοδοτικό κόστος.
Το μέτρο κόστισε στις επιχειρήσεις 25 δισεκατομμύρια λίρες και ανάγκασε πολλούς εργοδότες είτε να προχωρήσουν σε απολύσεις είτε να παγώσουν τις προσλήψεις.
Οι μεταβολές στην αγορά εργασίας ανακλώνται και στους μισθούς. Το τρίμηνο που τέλειωσε τον Απρίλιο του 2021, όταν η Μεγάλη Παραίτηση βρισκόταν σε εξέλιξη, οι μέσεες εβδομαδιαίες αποδοχές αυξήθηκαν κατά 8,4% στον ιδιωτικό τομέα, καθώς οι εργοδότες δυσκολεύονταν να βρουν προσωπικό.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική. Όπως λέει ο Άντριου Ουίσχαρτ, οικονομολόγος της Berenberg, καθώς η ζήτηση για προσωπικό μειώνεται, οι επιχειρήσεις περιορίζουν τις προσλήψεις και τις αυξήσεις μισθών.
«Υπάρχουν πολλοί υποψήφιοι μεταξύ των οποίων μπορούν να διαλέξουν οι εταιρείες, κάτι που σημαίνει ότι δεν προσφέρουν μεγάλες αυξήσεις σε όλους μετακινούνται. Η πίεση για αύξηση μισθών έχει πραγματικά υποχωρήσει» είπε.
Το τρίμηνο που έληξε τον φετινό Ιούνιο, η αύξηση στις μέσες εβδομαδιαίες αποδοχές περιορίστηκε στον ιδιωτικό τομέα στο 4,8%. Και οι υπολογισμοί της Berenberg δείχνουν ότι μεγάλο μέρος αυτής της αύξησης προέρχεται από τους εργαζομένους που παραμένουν στις θέσεις τους.
«Το κίνητρο μετακίνησης για υψηλότερο μισθό δεν υπάρχει πλέον όπως υπήρχε πριν από έναν χρόνο» λέει ο Ουίσχαρτ.
Επισημαίνει ακόμα ότι ο φόβος της ανεργίας αποθαρρύνει την αλλαγή θέσης. «Ο κόσμος ανησυχεί πολύ περισσότερο για την εργασιακή ασφάλεια, δεδομένου ότι δεν μπορείς να είσαι σίγουρος ότι θα βρεις νέα δουλειά αν χάσεις αυτή που έχεις» εξηγεί.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του βρετανικού Γραφείου Εθνικής Στατιστικής, το τρίμηνο που τέλειωσε τον Ιούνιο η ανεργία έφτανε το 4,7%. Η Τράπεζα της Αγγλίας προβλέπει άνοδο στο 4,9% μέχρι το τρίτο τρίμηνο του 2026.
Υπό τον φόβο της ΑΙ
Οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες δεν είναι πάντως ο μόνος λόγος που οι εργαζόμενοι μένουν εκεί που βρίσκονται. Όλο και περισσότεροι ανησυχούν για τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στο επάγγελμά τους.
Η επανάσταση της ΑΙ «δημιουργεί την αίσθηση ότι θα υπάρχουν λιγότερες δουλειές» λέει η Άλας.
Η κατάσταση που διαμορφώνεται φέρνει δυσκολίες για όσους έχουν ήδη απολυθεί ή μόλις τώρα αποφοιτούν από τα πανεπιστήμια και αναζητούν την πρώτη τους δουλειά.
«Με τη ζήτηση για προσλήψεις να είναι περιορισμένες, οι ευκαιρίες μειώνονται για όσους εισέρχονται τώρα στην αγορά εργασίας. Βλέπουμε ότι οι προσλήψεις αποφοίτων τρέχουν με έναν από τους χαμηλότερους ρυθμούς των τελευταίων ετών» λέει ο Κένεντι.
Το μέλλον μοιάζει αβέβαιο ακόμα και για τους νέους που ήδη απασχολούνται. Φετινή έρευνα του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ διαπίστωνε ότι το 48% των εργαζομένων 16-24 ετών ανησυχεί ότι θα χάσει τη δουλειά του.
«Αυτή τη στιγμή υπάρχει σημαντική ανησυχία για την εργασιακή ασφάλεια» σχολιάζει η Άλις Μάρτιν, επικεφαλής ερευνών στο Ίδρυμα Εργασίας του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ.
«Σε αυτό το οικονομικό πλαίσιο όπου έχουμε πιέσεις στο κόστος ζωής, υπάρχει ένα σαφές κίνητρο για τους εργαζομένους να μείνουν στις θέσεις τους και να συσσωρεύσουν δικαιώμτα και παροχές, αντί να ψάχνουν να βρουν νέα θέση».
