Σε αποχή από κάθε είδους αγορές στις 15 Μαρτίου – Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή, καλεί η Ένωση Εργαζόμενων Καταναλωτών Ελλάδας (ΕΕΚΕ), ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη συνεχιζόμενη ακρίβεια και την αισχροκέρδεια
Ο πρόεδρος της ΕΕΚΕ Απόστολος Ραυτόπουλος, έχει προαναγγείλει το καταναλωτικό μποϊκοτάζ από τις αρχές Μαρτίου, ενώ η επίσημη ανακοίνωση αναρτήθηκε στις 12 Μαρτίου, με σχετική ηλεκτρονική αφίσα.
Το δεύτερο μποϊκοτάζ της χρονιάς
Υπενθυμίζεται ότι δεν έχει περάσει ούτε ένας μήνας από το αμέσως προηγούμενο κάλεσμα σε μποϊκοτάζ κατά της ακρίβειας, στις 19 Φεβρουαρίου, από το ΙΝΚΑ- Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας. Το ίδιο το ΙΝΚΑ αποτιμά θετικά τη δράση, εκτιμώντας ότι «όλοι όσοι το έμαθαν συμμετείχαν στο 1ο μποϊκοτάζ του 2025», προαναγγέλλοντας ότι θα υπάρξει συνέχεια.
Στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχει αντικειμενικός τρόπος αποτίμησης της επιτυχίας ή μη του μποϊκοτάζ, που στόχευε πρωτίστως στα σούπερ μάρκετ. Ακόμα και αν υπήρξε μείωση της αγοραστικής κίνησης για μια μέρα, το πιθανότερο είναι ότι αναπληρώθηκε τις αμέσως επόμενες. Άλλωστε, από την αρχή της χρονιάς, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Circana, o τζίρος των σούπερ μάρκετ αυξήθηκε με ρυθμό υπερδιπλάσιο του γενικού πληθωρισμού (+8,7%) ενώ ειδικά στα τρόφιμα η άνοδος του τζίρου άγγιξε το 9,2%.
Νέα αύξηση τζίρου για τα σούπερ μάρκετ
Ενώ τα προηγούμενα έτη η αύξηση του τζίρου ήταν πρωτίστως πληθωριστική, πλέον συνδέεται και με την αύξηση του όγκου της κατανάλωσης. Για παράδειγμα, οι τεμαχιακές πωλήσεις στα τρόφιμα έχουν αυξηθεί από την αρχή της χρονιάς κατά 5,5%. Ανοδικά κινούνται οι πωλήσεις ανά τεμάχιο και στις άλλες δύο «γίγα-κατηγορίες», τα είδη προσωπικής υγιεινής-ομορφιάς και τα καθαριστικά-είδη νοικοκυριού (4,5% και 3,2%).
Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι ενώ οι τιμές στα μη-τρόφιμα κινούνται πτωτικά, οι τιμές στα τρόφιμα, σύμφωνα πάντα με τη Circana, εμφανίζουν αισθητές αυξήσεις της τάξης του 3,5% ανά τεμάχιο σε ετήσια βάση (2% σε μηναία βάση).
Φαίνεται πώς η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού των τροφίμων, όπως αποτυπώνεται στους δείκτες της ΕΛΣΤΑΤ, δεν αφορά τα προϊόντα στα ράφια των σούπερ μάρκετ, που ακολουθούν τη δική τους ανοδική πορεία – πιθανώς τροφοδοτούμενη από τις αυξήσεις σε κατηγορίες όπως ο καφές και η σοκολάτα.
Εν μέσω του γενικότερου κλίματος αβεβαιότητας, το κάλεσμα της ΕΕΚΕ για νέο μποϊκοτάζ, το Σάββατο, τροφοδότησε και πολιτικές αντιπαραθέσεις. Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ ανέφερε ότι «οι πολίτες εξωθούνται σε μποϊκοτάζ την Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή», λόγω της συνεχιζόμενης ακρίβειας, με τον υπουργό Ανάπτυξης να του απαντάει ότι διαδίδει fake news.
Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή και ΟΗΕ
Η ΕΚΚΕ, η οποία λειτουργεί υπό την αιγίδα της ΓΣΕΕ, ονομάζει τη δράση του Σαββάτου «δυναμική παρέμβαση κατά της ακρίβειας», με το σύνθημα «15 Μάρτη Δεν Ψωνίζουμε».
Σημειώνει ότι η Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή καθιερώθηκε το 1983 με απόφαση του ΟΗΕ, θέτοντας τις βάσεις του καταναλωτικού κινήματος.
Επικαλείται μάλιστα την έκκληση του Κένεντι στο αμερικάνικο κογκρέσο, το μακρινό 1962, ότι «ο καταναλωτής είναι η μόνη σημαίνουσα οικονομική μονάδα, η οποία δεν είναι αποτελεσματικά οργανωμένη και της οποίας οι απόψεις δεν ακούγονται». Δεκαετίες μετά, οι δηλώσεις αυτές παραμένουν επίκαιρες, αναφέρει η σχετική ανακοίνωση της ΕΕΚΕ.
Στην πραγματικότητα, ενώ το διεθνές καταναλωτικό κίνημα πιέζει τον ΟΗΕ να αναγνωρίσει επισήμως την 15η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα (Δικαιωμάτων) του Καταναλωτή, προς το παρόν υπάρχει μόνο εθιμική αναγνώριση, από επί μέρους οργανώσεις του ΟΗΕ, όπως ο Οργανισμός Εμπορίου και Ανάπτυξης (UNCTAD).
Στο επίσημο ημερολόγιο του ΟΗΕ, η 15η Μαρτίου είναι καταχωρημένη ως «Διεθνής Ημέρα κατά της Ισλαμοφοβίας».
Πόσο πετυχημένα είναι τα καταναλωτικά μποϊκοτάζ;
«Η φωνή μας έχει δύναμη!», είναι το μήνυμα που επιθυμεί να στείλει η ΕΕΚΕ, μέσω του μποϊκοτάζ. Μεταξύ των αιτημάτων που θέτει είναι η μείωση των τιμών των τροφίμων και των βασικών ειδών του νοικοκυριού, η αύξηση των ελέγχων και των κυρώσεων σε περιστατικά αισχροκέρδειας και η διαφάνεια στην ενημέρωση των καταναλωτών, με δημοσιοποίηση των εταιρειών και των προϊόντων που κερδοσκοπούν. Επίσης συνδέει την καταπολέμηση της ακρίβειας με την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης και την αύξηση του μισθού και των συντάξεων.
Στα Βαλκάνια, το κίνημα του καταναλωτικού μποϊκοτάζ στράφηκε κατά συγκεκριμένων αλυσίδων σούπερ μάρκετ. Ειδικά στην Κροατία, που ήταν και το πλέον πετυχημένο, αγκαλιάστηκε από συνδικάτα, κόμματα, ακόμα και από τον υπουργό Οικονομικών της χώρας.
Στην Ελλάδα δεν μπορούμε προς το παρόν να μιλάμε για κίνημα, αλλά για μεμονωμένα καλέσματα, από οργανώσεις που δεν συντονίζονται μεταξύ τους.
Έλλειψη συντονισμού
Την αποτελεσματικότητα του μονοήμερου μποϊκοτάζ αμφισβητεί για παράδειγμα ο πρόεδρος του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), Νίκος Τσεμπερλίδης.
Ο ίδιος επιμένει ότι το τελευταίο μαζικό πετυχημένο καταναλωτικό μποϊκοτάζ στην Ελλάδα οργανώθηκε πριν την περίοδο της κρίσης, το 2008. Στράφηκε κατά συγκεκριμένων επώνυμων προϊόντων και διήρκεσε αρκετό χρονικό διάστημα, μέχρι να παρθούν πίσω οι ανακοινωμένες ανατιμήσεις. Τότε υπήρχε άμεση συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, που είχε δώσει στις καταναλωτικές ενώσεις επίσημα στοιχεία για τις αυξήσεις.
«Αυτά τα καλέσματα δεν είναι μποϊκοτάζ, αλλά διαμαρτυρία. Το να μην αγοράσουμε μια μέρα κάποια προϊόντα, που θα τα αγοράσουμε την επόμενη ή μεθεπόμενη, δεν θα έχει αποτέλεσμα», δηλώνει στο in.
«Το μποϊκοτάζ για να είναι πετυχημένο, πρέπει να στρέφεται εναντίον συγκεκριμένων εταιριών και προϊόντων και να διαρκεί μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος. Μόνο αν είναι μαζική η συμμετοχή του καταναλωτικού κοινού θα το λάβουν υπόψιν οι επιχειρήσεις. Για να γίνει όμως για να γίνει πρέπει ο καταναλωτής να μάθει να λειτουργεί συλλογικά, μέσω αναγνωρισμένων ενώσεων, που έχουν διαφάνεια στα οικονομικά τους».
Ζητάνε συγκεκριμένα στοιχεία
Ο κ. Τσεμπερλίδης διευκρινίζει ότι η αιχμή του ΚΕΠΚΑ δεν στρέφεται κατά της ΕΕΚΕ.
Η αίσθηση ωστόσο που παραμένει είναι ότι το καταναλωτικό κίνημα στην Ελλάδα όχι μόνο δεν είναι ενωμένο, αλλά σπαράσσεται από υπόγειους «εμφύλιους» μεταξύ οργανώσεων.
«Για να προχωρήσουμε σε πετυχημένο μποϊκοτάζ θα έπρεπε να ξέρουμε ποιος πραγματικά αισχροκερδεί σε κάθε κρίκο της εφοδιαστικής αλυσίδας, ώστε να κάνουμε στοχευμένες κινήσεις και να μην ‘τσουβαλιάζουμε’, δηλώνει ο πρόεδρος του ΚΕΠΚΑ. «Αν η κυβέρνηση ήθελε να δώσει μάχη κατά της ακρίβειας, τα στελέχη της θα κάθονταν στο ίδιο τραπέζι με τις καταναλωτικές οργανώσεις και θα τους παρείχαν συγκεκριμένα στοιχεία για το ποιες εταιρείες αισχροκερδούν. Εμείς ζητήσαμε να μας πουν ποιους κωδικούς προϊόντων αφορούν τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στις πολυεθνικές για αισχροκέρδεια, για να δούμε αν μετά έπεσαν οι τιμές τους ή όχι και να δράσουμε ανάλογα. Όμως δεν πήραμε απάντηση», καταλήγει ο πρόεδρος του ΚΕΠΚΑ.
