Η Γαλλία ασκεί πιέσεις στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να δεσμευτούν για πρόσθετα μέτρα, με στόχο την ενίσχυση του προφίλ του ευρώ ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος. Αυτό προτείνει θα μπορούσε μέσω του κοινού δανεισμού, εκδίδοντας νέα ευρωπαϊκά ομόλογα.
Σύμφωνα με τους Financial Times, στο προσχέδιο της κοινής δήλωσης της συνόδου κορυφής που θα πραγματοποιηθεί 26-27 Ιουνίου, θα αναφέρεται η πρόταση για την ενίσχυση του ευρώ. Θα ζητά από τα κράτη μέλη της Ε.Ε., τα θεσμικά της όργανα και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, «να διερευνήσουν δράσεις για την ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του ευρώ».
Η υποχώρηση του δολαρίου και ο «χώρος» για το ευρώ
Αφορμή για την πρόταση του Γάλλου προέδρου είναι η ασταθής εμπορική και οικονομική πολιτική του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Αυτή είχε αποτέλεσμα να αποδυναμωθεί ο κυρίαρχος ρόλος του δολαρίου, δίνοντας χώρο στο ευρώ να γίνει πιο ελκυστικό για διεθνείς συναλλαγές.
Κριστίν Λαγκάρντ, επικεφαλής της ΕΚΤ
Η Γαλλία εκτιμά ότι οι επενδυτές αναζητούν ένα ασφαλές καταφύγιο από το χρέος του αμερικανικού δημοσίου. Επομένως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να εκδώσει περισσότερο κοινό χρέος για την εξυπηρέτηση της αγοράς, σύμφωνα με αξιωματούχους που έχουν γνώση των γαλλικών θέσεων.
Η έκδοση ευρωπαϊκών ομολόγων είναι κάτι για το οποίο πιέζουν τόσο η Γαλλία, όσο και άλλες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Στόχος τους είναι να μπορούν να δαπανούν περισσότερο, παραδείγματος χάριν για την άμυνα, χωρίς να αυξάνουν το εθνικό τους χρέος.
Τι λέει το ΔΝΤ
Η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, δήλωσε την Πέμπτη ότι «υπάρχει μια μεγάλη ευκαιρία για το ευρώ να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο παγκοσμίως». Μετέχοντας σε συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε. στο Λουξεμβούργο, είπε: «Όταν εξετάζω την αναζήτηση ποιοτικών ασφαλών περιουσιακών στοιχείων, σε αυτό το σημείο αντιμετωπίζει έναν περιορισμό στην προσφορά αυτών των περιουσιακών στοιχείων. Δεν είναι τυχαίο ότι τόσα πολλά τώρα φυλάσσονται σε χρυσό».
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΤ, ο χρυσός έχει ξεπεράσει το ευρώ ως αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο για τις κεντρικές τράπεζες.
Συμφωνεί η Λαγκάρντ
Αλλά και η Κριστίν Λαγκάρντ έχει μιλήσει για το «παγκόσμιο ευρώ». Σε άρθρο της στους Financial Times, η επικεφαλής της ΕΚΤ είπε ότι ήρθε «η στιγμή του παγκόσμιου ευρώ», αλλά το μπλοκ θα χρειαστεί να μεταρρυθμιστεί για να την εκμεταλλευτεί. Και ως μεταρρύθμιση περιέγραψε την «άφθονη προσφορά ασφαλών περιουσιακών στοιχείων».
«Παρά την ισχυρή συνολική δημοσιονομική θέση, με λόγο χρέους προς ΑΕΠ 89% σε σύγκριση με 124% στις ΗΠΑ — η προσφορά ασφαλών περιουσιακών στοιχείων υψηλής ποιότητας υστερεί», υποστηρίζει η Κριστίν Λαγκάρντ. «Πρόσφατες εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι τα εκκρεμή κρατικά ομόλογα με αξιολόγηση τουλάχιστον ΑΑ ανέρχονται σε λίγο κάτω από το 50% του ΑΕΠ στην Ε.Ε., έναντι άνω του 100% στις ΗΠΑ».
Επίσης, ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν, έχει υποστηρίξει ότι ο σχεδιασμός της ευρωζώνης είχε οδηγήσει σε «υποπροσφορά ασφαλών περιουσιακών στοιχείων». Πρόσθεσε ότι ένας τρόπος αντιμετώπισης αυτού θα ήταν η έκδοση νέων κοινών ομολόγων για τη χρηματοδότηση έργων σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Πρότεινε ως εναλλακτική τη δημιουργία «ενός μεγαλύτερου αποθέματος ασφαλών περιουσιακών στοιχείων από το τρέχον απόθεμα εθνικών ομολόγων». Πρόκειται για ιδέα που έχουν αναπτύξει ο Ολιβιέ Μπλανσάρ του Ινστιτούτου Πίτερσον και ο Άνχελ Ούμπιντε της Citadel, που προτείνουν την αντικατάσταση ενός ποσοστού ομολόγων που εκδίδονται από μεμονωμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις με ευρωομόλογα.
Η ομοφωνία και η άρνηση της Γερμανίας
Μια απόφαση τόσο σημαντική όπως η έκδοση ευρωομολόγων απαιτεί ομοφωνία και δύο χώρες αντιτίθενται στο μέτρο. Η Γερμανία και η Ολλανδία, οι οποίες θα πρέπει να αποπληρώσουν μεγαλύτερο μέρος του χρέους, αντιτίθενται σθεναρά σε περισσότερο κοινό δανεισμό.
Σύμφωνα με ανώτερο διπλωμάτη της Ε.Ε., η Κομισιόν θα λάβει υπόψη την αντίθεση του Βερολίνου. Αλλά εάν η κατάσταση επιδεινωθεί, «η πίεση θα αυξηθεί, ειδικά καθώς η οικονομία ορισμένων κρατών μελών δεν βρίσκεται σε τόσο καλή κατάσταση».
Η Ε.Ε. ήδη αγωνίζεται να αποπληρώσει τα σχεδόν 800 δισεκατομμύρια ευρώ κοινού χρέους που εξέδωσε κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 για τη χρηματοδότηση οικονομικών κινήτρων. Εκτιμάται ότι για την αποπληρωμή αυτού του χρέους απαιτούνται 30 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, ή το ένα πέμπτο του προϋπολογισμού από το 2028.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα
Η Γαλλία υποστηρίζει ότι η έκδοση περισσότερου χρέους επιπλέον θα δημιουργούσε αρκετή ρευστότητα για να δελεάσει τους επενδυτές, λένε οι πηγές. «Εάν περισσότερα κράτη μέλη βελτίωναν την πιστοληπτική τους αξιολόγηση, δεν θα υπήρχε έλλειψη ασφαλών περιουσιακών στοιχείων σε ευρώ», δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ.
Εκπρόσωπος της μόνιμης γαλλικής αντιπροσωπείας στις Βρυξέλλες αρνήθηκε να σχολιάσει.
Στη σύνοδο κορυφής
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, ο οποίος θα προεδρεύσει της συνόδου στις 26-27 Ιουνίου, έθεσε τον ρόλο του ευρώ στην ημερήσια διάταξη. Το θέμα θα συζητηθεί στο πλαίσιο μιας ευρύτερης συζήτησης σχετικά με την εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς του μπλοκ εν μέσω γεωπολιτικής αναταραχής.
Εκτιμά ότι η καλύτερη ενσωμάτωση της ενιαίας αγοράς και οι κανόνες σε επίπεδο Ε.Ε. για τις αποταμιεύσεις και τις επενδύσεις θα «ενίσχυαν την παγκόσμια θέση του ευρώ, βασιζόμενοι στη θέση της ΕΕ ως ανοιχτού, σταθερού και αξιόπιστου εταίρου».
Ο ρόλος του δολαρίου μειωνόταν ήδη πριν αναλάβει τα καθήκοντά του ο Ντόναλντ Τραμπ. Στο τέλος του 2024, το δολάριο αντιπροσώπευε το 58% των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων. Δέκα χρόνια πριν ήταν 65%, σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Chatham House.
Το ευρώ, που ήδη έχει 25 χρόνια κυκλοφορίας, αντιπροσωπεύει σήμερα περίπου το 19% των συναλλαγματικών αποθεμάτων, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Το επίπεδο αυτό δεν απέχει πολύ από αυτό του 2000, όταν δημιουργήθηκε.
