Μαξιλάρι ύψους 17 δισ. ευρώ έχει δημιουργηθεί στον κουμπαρά του Ασφαλιστικού, στο Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ), το οποίο δημιουργήθηκε και συντηρείται κατά κύριο λόγο από τις μηνιαίες εισφορές των συνταξιούχων άνω των 1.400 ευρώ, μέσω της ΕΑΣ (Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων), η οποία επιβάλλεται κλιμακωτά και κυμαίνεται από 3% έως 14%.
Οι εκπρόσωποι των συνταξιούχων αλλά και η αντιπολίτευση ζητούν την κατάργηση της ΕΑΣ, αφού οι απόμαχοι της δουλειάς πληρώνουν διπλή φορολογία: τόσο στην Εφορία όσο και στο ΑΚΑΓΕ. Ειδικά όταν η ΕΑΣ επεμβαίνει στο σύνολο της αμοιβής, ακόμα και επί του αφορολόγητου ποσού.
Οι συνταξιούχοι παρατηρούν ότι η ΕΑΣ είναι μια «άδικη και παράνομη παρακράτηση», η οποία όχι μόνο απομειώνει τις όποιες προβλεπόμενες νόμιμες αυξήσεις στις συντάξεις, αλλά σε πολλούς συνταξιούχους, με την αύξηση των συντάξεων το 2025 κατά 2,5% και ταυτόχρονα αλλαγής της κλίμακας ΕΑΣ σε μεγαλύτερο ποσοστό, καταγράφεται μείωση του πληρωτέου ποσού, γεγονός που αντίκειται στις διατάξεις του Συντάγματος, οι οποίες ορίζουν ότι κανένα πληρωτέο ποσό δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το προηγούμενο. Τονίζεται ότι το ψαλίδι στην ΕΑΣ μηδενίζει σε πολλές περιπτώσεις την αύξηση των συντάξεων, με αποτέλεσμα το καθαρό ποσό μετά την αύξηση και την παρακράτηση να είναι μικρότερο από το αρχικό.
Ο πρόσφατος νόμος
Από την πλευρά της η ΕΝΥΠΕΚΚ παρατηρεί ότι ο πρόσφατος νόμος (Ν. 5162/2024), αντί να καταργήσει, επαναθέσπισε και θωράκισε την ΕΑΣ, την ίδια ώρα που συνολικά 10 δισ. ευρώ πλήρωσαν οι συνταξιούχοι υπέρ ΕΑΣ την περίοδο 2010-24. Μάλιστα διαπιστώνεται ότι δώρον άδωρον είναι για τους συνταξιούχους η πρόσφατη ρύθμιση για την ΕΑΣ, αφού σε σύνολο περίπου 440.000 συνταξιούχων που είχαν κράτηση ΕΑΣ οι 93.606 βγήκαν κερδισμένοι πληρώνοντας λιγότερη ή και καθόλου εισφορά και οι 346.000 δεν είχαν καμία αλλαγή, δηλαδή η κράτηση έμεινε ίδια με πριν.
Οι εκπρόσωποι των συνταξιούχων αλλά και η αντιπολίτευση ζητούν την κατάργηση της ΕΑΣ, αφού οι απόμαχοι της δουλειάς πληρώνουν διπλή φορολογία: τόσο στην Εφορία όσο και στο ΑΚΑΓΕ.
Οι αλλαγές που έγιναν προέκυψαν από την τιμαριθμοποίηση των κλιμάκων των ποσών βάσει των οποίων υπολογίζονται οι κρατήσεις ΕΑΣ.
Κατά την ΕΝΥΠΕΚΚ για την κατηγορία αυτή (των συνταξιούχων με ΕΑΣ), δεν τηρείται το αφορολόγητο όριο των 8.636 ευρώ (ετήσιο εισόδημα), όπως ισχύει για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες, αφού αυτοί επιβαρύνονται με παρακράτηση λόγω ΕΑΣ από το πρώτο ευρώ. Δηλαδή ο ΕΦΚΑ παρακρατεί την εισφορά υπέρ ΕΑΣ στην πηγή υπολογίζοντάς την στο αρχικό μεικτό ποσό της σύνταξης.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι μόνο για φέτος τα έσοδα του ΑΚΑΓΕ από τις κρατήσεις των συνταξιούχων για την κύρια σύνταξη είναι 766 εκατ. ευρώ και για την επικουρική 120 εκατ. ευρώ ενώ στα 903 εκατ. ευρώ ανέρχεται η συμμετοχή στον κουμπαρά από τον κρατικό προϋπολογισμό. Στο ταμείο του Ασφαλιστικού έχουν σωρευτεί μέχρι στιγμής αποθεματικά πάνω από 17 δισ. ευρώ ενώ για το 2025 αναμένονται έσοδα 2,68 δισ. ευρώ από 2,61 δισ. ευρώ που εκτιμήθηκαν για το 2024.
Η επάρκεια για το μέλλον
Ο σκοπός του ΑΚΑΓΕ είναι να καλύψει την επάρκεια των μελλοντικών συντάξεων από τις αυξημένες ανάγκες που προκαλούν η δημογραφική γήρανση από τη μια και η αυξημένη ροή των συνταξιοδοτήσεων από την άλλη.
Τονίζεται ότι στο – υπό διαβούλευση – νέο εργασιακό νομοσχέδιο περιλαμβάνεται ασφαλιστική διάταξη η οποία παγώνει την ΕΑΣ, για τις περιπτώσεις των εργαζόμενων συνταξιούχων οι οποίοι λαμβάνουν ή πρόκειται να λάβουν προσαύξηση στη σύνταξή τους λόγω της προσμέτρησης ενσήμων κατά τη διάρκεια της εργασίας τους. Η διάταξη θεραπεύει τη στρέβλωση, μια προσαύξηση στη σύνταξη, να οδηγήσει σε μείωση στο τελικό ποσό που θα λάβει ο δικαιούχος είτε γιατί ο συνταξιούχος εισέρχεται στο 1ο κλιμάκιο της Εισφοράς Αλληλεγγύης ή γιατί αλλάζει κλιμάκιο.
Ετσι για παράδειγμα αν το εισόδημα του συνταξιούχου μετά την προσαύξηση υπερβαίνει τα 1.434 ευρώ (με βάση την κλίμακα του 2025) η κλίμακα θα παραμένει η ίδια. Σημειώνεται ότι η Εισφορά Αλληλεγγύης επιβάλλεται κλιμακωτά και κυμαίνεται από 3% έως 14% ανάλογα με το μηνιαίο εισόδημα από κύριες συντάξεις.
Premium Έκδοση TA NEA
