Η ενεργειακή μετάβαση που είναι στόχος όλων των κρατών παγκοσμίως βρίσκει και τη χώρα μας παρούσα σε αυτήν την ιστορική καμπή, με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) να αποτελούν μια ζωντανή, δυναμική πραγματικότητα που μεταμορφώνει το ενεργειακό της τοπίο. Όλοι μας ακούμε για αυτές τις ενεργειακές εξελίξεις, με την πρόοδο που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια να είναι εντυπωσιακή και με επιτεύγματα που θέτουν τα θεμέλια για ένα πιο βιώσιμο και κερδοφόρο μέλλον.
Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στην ενεργειακή της σύνθεση. Η εγκατεστημένη ισχύς, κυρίως από αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, έχει αυξηθεί σημαντικά, επιτρέποντας στη χώρα να καλύπτει πλέον ένα σημαντικό μέρος των αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια από καθαρές πηγές. Αυτό πέρα από μία οικολογική επιλογή, αποτελεί και μια στρατηγική απόφαση που ενισχύει την ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας και την προστατεύει από τις διακυμάνσεις των διεθνών τιμών των ορυκτών καυσίμων.
Ένα άλλο μοντέλο -πέρα από τα μεγάλα έργα- είναι η μικρής κλίμακας παραγωγή, όπως τα φωτοβολταϊκά στις στέγες σπιτιών και επιχειρήσεων. Αυτή η επιλογή ενθαρρύνει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να γίνουν ενεργά μέλη της ενεργειακής αγοράς, μειώνοντας τόσο το ενεργειακό τους κόστος όσο και το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.
Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε ότι ο τομέας των ΑΠΕ έχει αναδειχθεί σε ισχυρό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας. Πλέον, πραγματοποιούνται μεγάλες επενδύσεις, τόσο από εγχώριους όσο και από ξένους επενδυτές, που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης, αναπτύσσοντας την απαραίτητη τεχνογνωσία που είναι από μόνη της ένα εξαγώγιμο προϊόν. Οι ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία έργων ΑΠΕ συνεχώς αναπτύσσονται με μεγάλα projects σε όλο τον ελλαδικό χώρο, ενισχύοντας την εθνική ανταγωνιστικότητα και τοποθετώντας τη χώρα στον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης.
Επιπροσθέτως, η στροφή προς τις ΑΠΕ ανοίγει νέους επιχειρηματικούς δρόμους σε τομείς όπως η αποθήκευση ενέργειας (μπαταρίες), η παραγωγή πράσινου υδρογόνου και η ανάπτυξη έξυπνων δικτύων. Αυτοί οι τομείς αποτελούν το επόμενο μεγάλο στοίχημα για την ενεργειακή μετάβαση, προσφέροντας σημαντικές ευκαιρίες για καινοτομία και ανάπτυξη.
Η αλήθεια στους αριθμούς
Σύμφωνα με έκθεση του Greentank για την ηλεκτροπαραγωγή το 2024, μία χρονιά που η χώρα μας προχώρησε και σε εξαγωγές ενέργειας, αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής:
Η καθαρή ενέργεια (ΑΠΕ και μεγάλα υδροηλεκτρικά μαζί) το 2024 (28,751 GWh) ήταν η υψηλότερη της δεκαετίας, αυξημένη κατά 14.4% σε σχέση το 2023 (25,138 GWh). Ξεπέρασε κατά 311 GWh την ηλεκτροπαραγωγή και από τα τρία ορυκτά καύσιμα μαζί (28,439 GWh).
Η καθαρή ενέργεια το 2024 κάλυψε το 50.5% της ζήτησης, με τις ΑΠΕ (αιολικά και φωτοβολταϊκά) να κυριαρχούν στην κάλυψη της ζήτησης με μερίδιο 44.4% και τα μεγάλα υδροηλεκτρικά να έχουν μερίδιο 6.1%.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα του ΔΑΠΕΕΠ (Οκτώβριος 2024) και του ΔΕΔΔΗΕ (Αύγουστος 2024), η ισχύς που έχει εγκατασταθεί από φωτοβολταϊκά (8.93 GW) έχει ήδη ξεπεράσει τον στόχο του ΕΣΕΚ για το 2025 (8.5 GW). Τα αιολικά αναπτύχθηκαν μεν αλλά με μικρότερο ρυθμό μεταξύ 2023-2024 (+2.4%), σε σχέση με το προηγούμενο έτος 2022-2023 (11.6%).
Το 2024 οι καθαρές εξαγωγές έφτασαν τις 307 GWh, όταν αυτό έχει συμβεί μόλις μία φορά, το 2000 με μόλις 11 GWh.
Οι επόμενες κινήσεις
Αυτή η πορεία προς την πλήρη ενεργειακή μετάβαση έχει σημαντικές προκλήσεις, λαμβάνοντας υπόψη τη διαχείριση της διαλείπουσας φύσης των ΑΠΕ (όταν δηλαδή δεν φυσάει ή δεν έχει ήλιο), που απαιτεί την ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας. Επιπλέον, η συνεχής αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι ένας εξίσου κρίσιμος παράγοντας, ώστε να μπορεί να υποστηρίξει την αυξανόμενη παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές.
Η χώρα μας έχει θέσει φιλόδοξους πλην ρεαλιστικούς στόχους για το μέλλον, με έμφαση στην περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ, την απολιγνιτοποίηση και την προώθηση της ενεργειακής εξοικονόμησης. Σε αυτό το ενεργειακό ταξίδι, απαραίτητη για την επίτευξη αυτών των στόχων είναι η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και η δημιουργία ενός σταθερού και ελκυστικού επενδυτικού περιβάλλοντος.
Η Ελλάδα λόγω της γεωγραφική της θέσης και των κλιματολογικών συνθηκών έχει τη δυνατότητα να γίνει ένας ενεργειακός ηγέτης στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Αυτό, σε συνδυασμό με καινοτόμες επιχειρηματικές επιλογές, αποτελούν τα ιδανικά συστατικά για να μπορέσει να οικοδομήσει ένα βιώσιμο, πράσινο και κερδοφόρο μέλλον για τις επόμενες γενιές.
