Με το βλέμμα στραμμένο στην αποκλιμάκωση της έντασης με τον αγροτικό κόσμο, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προχωρά σε προσθήκη τριών άρθρων στο νομοσχέδιο για τη δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα, ανοίγοντας τον δρόμο για την ευκολότερη οριοθέτηση και αδειοδότηση των αγρο-φωτοβολταϊκών. Το νέο πλαίσιο που συζητείται στις Επιτροπές της Βουλής εισάγει… προνόμια, όπως προτεραιότητα σύνδεσης ακόμη και σε κορεσμένα δίκτυα, ωστόσο δημιουργεί μια ανησυχία στην αγορά. Όπως αναφέρουν στελέχη του κλάδου των φωτοβολταϊκών, οι περιορισμοί που θέτει ο ορισμός των συστημάτων και το ύψος της λειτουργικής ενίσχυσης ενδέχεται να «φρενάρουν» την ανάπτυξη ενός σημαντικού «εργαλείου» για τη στήριξη του εισοδήματος των αγροτών και την ενίσχυση της διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στον παραγωγικό τομέα.
Σε κάθε περίπτωση, με τις νέες ρυθμίσεις «δώρο» στους εξεγερμένους αγρότες, οι οποίες δεν υπήρχαν στο αρχικό κείμενο που είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, θεσπίζονται οι βασικοί ορισμοί, το πεδίο εφαρμογής για την αδειοδότηση, εγκατάσταση και λειτουργία αγρο-φωτοβολταϊκών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε καλλιεργούμενες εκτάσεις και θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις, καθώς και το πλαίσιο αποζημίωσής τους.
Αν και σε γενικές γραμμές η υποδοχή είναι θετική, όπως αναφέρουν στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» πηγές της αγοράς φωτοβολταϊκών υπάρχουν σημεία που θα μπορούσαν να διορθωθούν καθώς αυξάνουν το κόστος κεφαλαίου. Τα βασικά εμπόδια προσδιορίζονται στον ορισμό τους, στο ποσό λειτουργικής ενίσχυσης που προβλέπεται για την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια, αλλά και στους περιορισμούς που τίθενται ανά Περιφέρεια.
130 MW σε όλη τη χώρα – Επιμερισμός ανά Περιφέρεια
Ειδικότερα, στο νομοσχέδιο προτείνεται να επιτραπεί η αδειοδότηση, εγκατάσταση και λειτουργία αγρο-φωτοβολταϊκών σταθμών συνολικής ισχύος έως 130 MW (μεγαβάτ), τα οποία θα επιμερίζονται στις 13 Περιφέρειες της χώρες – ήτοι έως 10 ΜW ανά Περιφέρεια. Ο ΔΕΔΔΗΕ θα κατανέμει τα αιτήματα ανά Περιφέρεια και θα τα αξιολογεί με βάση την ημερομηνία υποβολής τους για χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης, ή σύμβασης σύνδεσης. Οι χορηγήσεις θα παύουν μετά την κάλυψη των ορίων ισχύος σε κάθε Περιφέρεια και θα επιστρέφονται εγγυητικές επιστολές.
Προτεραιότητα ακόμη και σε κορεσμένα δίκτυα
Είναι αξιοσημείωτο ότι οι αγρο-φωτοβολταϊκοί σταθμοί θα παίρνουν προτεραιότητα για χορήγηση όρων σύνδεσης, ακόμη και σε περιοχές όπου το δίκτυο έχει χαρακτηρισθεί ως κορεσμένο. Η οριστική προσφορά σύνδεσης ή η σύμβαση σύνδεσης, θα χορηγείται ή θα συνάπτεται αντίστοιχα, εντός δύο μηνών, από την υποβολή της σχετικής αίτησης. Κατά προτεραιότητα θα συνάπτεται στη συνέχεια και η σύμβαση σύνδεσης του έργου.
Τεχνικά χαρακτηριστικά και ενισχύσεις
Η ισχύς του κάθε σταθμού δεν θα μπορεί να ξεπερνά τα 200 kW (κιλοβάτ) και θα αποτελείται από φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις που θα αναπτύσσονται σε βάσεις έδρασης που απέχουν κατ’ ελάχιστο 2,10 μέτρα από το έδαφος, πάνω από τις καλλιεργούμενες εκτάσεις ή στην οροφή θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων. Επίσης, προβλέπεται η δυνατότητα λήψης λειτουργικής ενίσχυσης των αγρο-φωτοβολταϊκών σταθμών αφού δώσει το «πράσινο φως» η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή επενδυτικής ενίσχυσης από πόρους του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης ή άλλες πηγές χρηματοδότησης. Σε περίπτωση σύναψης Σύμβασης Λειτουργικής Ενίσχυσης Σταθερής Τιμής, η τιμή αναφοράς καθορίζεται στα 6,5 λεπτά ανά KWh (κιλοβατώρα).
«Ο ορισμός είναι πολύ περιορισμένος και σε συνδυασμό με το ύψος της «ταρίφας» θα λειτουργήσει αποτρεπτικά. Πρώτον δεν περιλαμβάνει τα φωτοβολταϊκά που τοποθετούνται κατακόρυφα, τα οποία εκμεταλλεύονται ανατολή και δύση ηλίου και δεν πιάνουν καθόλου χώρο ώστε να μπορεί να περνάει και τρακτέρ ανάμεσα. Επιπλέον, η τοποθέτηση των πάνελ στα 2,1 μέτρα αυξάνει το κόστος κεφαλαίου διότι απαιτούνται βάσεις στήριξης», σημειώνει στέλεχος της αγοράς. Και προσθέτει: «Αυτό σημαίνει ότι σε ένα φωτοβολταϊκά 200 kW, αν υπερυψώσεις τις βάσεις του συστήματος αυξάνει το κόστος κατά 15.000 με 30.000 ευρώ. Για να βγαίνει οικονομικά όμως το έργο πρέπει να αποζημιώνεται με 8 ή 9 λεπτά ανά κιλοβάτ και η ρύθμιση ορίζει 6,5 λεπτά».
Οι αγρο-φωτοβολταϊκοί σταθμοί θα μπορούν να συνδυάζονται με συσσωρευτές για την αποθήκευση της παραγόμενης ενέργειας ωφέλιμης χωρητικότητας τουλάχιστον μίας ώρας, αλλά δεν θα έχουν τη δυνατότητα αποθήκευσης ενέργειας που απορροφάται από το ηλεκτρικό δίκτυο.
Ποιοι έχουν δικαίωμα εγκατάστασης
Επίσης, με τις προωθούμενες διατάξεις θεσπίζεται η διαδικασία χωροθέτησης και αδειοδότησης για τους αγρο-φωτοβολταϊκούς σταθμούς σε καλλιεργούμενες εκτάσεις και θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις. Πιο συγκεκριμένα, απαλλάσσονται από τη λήψη βεβαίωσης παραγωγού ή βεβαίωσης ειδικών έργων και από τη λήψη άδειας εγκατάστασης και άδειας λειτουργίας. Δικαίωμα εγκατάστασης αγρο-φωτοβολταϊκών συστημάτων θα έχουν οι κατ’ επάγγελμα αγρότες, που είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων, οι οποίοι καλλιεργούν την έκταση στην οποία θα εγκατασταθούν τα συστήματα, ή τρίτα νομικά ή φυσικά πρόσωπα που υλοποιούν τους εν λόγω σταθμούς εφόσον έχουν συνάψει σχετική συμφωνία με τους κατόχους ή διαχειριστές των εκτάσεων ή των θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων.
Όχι σε Γη Υψηλής Παραγωγικότητας – Εξαίρεση για θερμοκήπια
Οι αγρο-φωτοβολταϊκοί σταθμοί θα μπορούν να εγκατασταθούν σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως κορεσμένα δίκτυα. Σε κάθε περίπτωση, ορίζεται ότι δεν μπορούν να εγκατασταθούν σε γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας, εκτός εάν εγκαθίστανται στις οροφές θερμοκηπίων. «Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την υφιστάμενη νομοθεσία που επιτρέπει την εγκατάσταση αγροφωτοβολταϊκών σε Γη Υψηλής Παραγωγικότητας έως 1 MW. Επιπλέον τους “ρίχνει” στο 0,8% της αγροτικής γης όπου επιτρέπεται εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Αυτό σημαίνει ότι π.χ. στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, μόνο στη Βοιωτία μπορούν να εγκατασταθούν διότι οι άλλοι νομοί έχουν εξαντλήσει το περιθώριο και άρα σε αυτούς μπορούν να εγκατασταθούν αγροφωτοβολταϊκά μόνο σε θερμοκήπια και όχι σε χωράφια», εξηγεί παράγοντας της αγοράς.
Επιπλέον, οι νέες ρυθμίσεις προβλέπουν ότι όλη η εγκατάσταση, δηλαδή ηλιακά πάνελ και συνοδός εξοπλισμός, δεν πρέπει να παρεμποδίζουν την αγροτική δραστηριότητα ενώ δεν θα μπορούν να καλύπτουν πάνω από το 10% της αρχικά καλλιεργούμενης έκτασης ή του ακινήτου όπου αναπτύσσεται η καλλιεργούμενη έκταση.
Δικαιολογητικά και διαδικασίες σύνδεσης
Για την έκδοση οριστικής προσφοράς σύνδεσης ή τη σύναψη σύμβασης σύνδεσης για αγρο-φωτοβολταϊκούς σταθμούς ισχύος κάτω των 100 kW, οι κάτοχοι των σταθμών υποβάλλουν αίτηση στον ΔΕΔΔΗΕ συνοδευόμενη από συγκεκριμένα δικαιολογητικά. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται τα νομιμοποιητικά στοιχεία του αιτούντος, τα έγγραφα εκπροσώπησης, η απαιτούμενη εγγυητική επιστολή, καθώς και τα στοιχεία που αποδεικνύουν τον χαρακτηρισμό της γεωργικής γης. Απαιτείται και τεκμηρίωση του δικαιώματος χρήσης της έκτασης, συνοπτική τεχνική περιγραφή του έργου, τεχνικά φυλλάδια, τοπογραφικό διάγραμμα με τις συντεταγμένες της εγκατάστασης κλπ. Ορίζεται ακόμη η 1η Φεβρουαρίου 2026 ως ημερομηνία έναρξης υποβολής αιτήσεων από τους ενδιαφερόμενους προς τον ΔΕΔΔΗΕ για την εγκατάσταση αγρό-φωτοβολταϊκών.
Όριο δύο σταθμών ανά πρόσωπο
Επίσης, ορίζεται ότι κανένα νομικό ή φυσικό πρόσωπο δεν μπορεί να έχει στην κατοχή του πάνω από δύο έργα και ορίζει την υποχρέωση να αποδεικνύουν κάθε έτος τη συνέχιση της καλλιέργειας κάτω από τον αγρο-φωτοβολταϊκό σταθμό, ενώ περιγράφονται και οι σχετικές κυρώσεις σε περίπτωση που αυτή η συνθήκη δεν ικανοποιείται.
Πρόστιμα, προσαυξήσεις και αποξήλωση σε ακραίες περιπτώσεις
Ειδικότερα, για τον κάτοχο του αγρο-φωτοβολταϊκού σταθμού προτείνεται ετήσια επιβάρυνση με πρόστιμο ίσο των 10 ευρώ/kW υπέρ του Ειδικού Λογαριασμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) που τηρεί ο ΔΑΠΕΕΠ (Διαχειριστής ΑΠΕ & Εγγυήσεων Προέλευσης), αλλά θα καταπίπτει με μέρος της εγγυητικής επιστολής. Σε περίπτωση μη υποβολής των στοιχείων ή εάν αυτά είναι ανεπαρκή, το πρόστιμο – για μια διετία – θα προσαυξάνεται για κάθε έτος κατά 25%. Σε περίπτωση που η επιβολή προστίμου ξεπερνά τα πέντε συνεχόμενα έτη, η εγγυητική επιστολή θα καταπίπτει πλήρως και ο κάτοχος του σταθμού θα υποχρεούται σε αποξήλωση του σταθμού και αποκατάσταση της έκτασης. Μετά την πάροδο δέκα ετών από την έναρξη της λειτουργίας του αγρο-φωτοβολταϊκού σταθμού η σε ισχύ εγγυητική επιστολή θα επιστρέφεται στον κάτοχο του αγρο-φωτοβολταϊκού σταθμού.
Πηγή: ΟΤ
