«Πρέπει να δημιουργήσουμε πόλεις που να είναι εύκολα
προσβάσιμες σε όλους. Στόχος μας είναι η προώθηση μιας
πολυκεντρικής πόλης, πιο ανθεκτικής στο κλίμα, με δημόσιους
χώρους για ανθρώπους και όχι για αυτοκίνητα, που
άπαντες θα έχουν πρόσβαση σε ότι επιθυμούν μέσα σε χρόνο
15’». Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η ιδέα πίσω από
την «πόλη των 15’», όπως την έχει διατυπώσει από το 2016 ο ίδιος ο
εμπνευστής της, Carlos Moreno, καθηγητής στο πανεπιστήμιο της
Σορβόννης.
Η ιδέα του αστικού ανασχεδιασμού αποσκοπεί ουσιαστικά
στη μείωση των εκπομπών αέριων ρύπων και στον περιορισμό των
αποστάσεων. Σε όλο τον κόσμο οι πόλεις μεγαλώνουν
ανεξέλεγκτα και μαζί τους και τα προβλήματα. Κοινωνική ανισότητα,
αποκλεισμός, υπερφορτωμένα οδικά δίκτυα, ανεπαρκή μέσα μαζικής
μεταφοράς, πολύς χαμένος χρόνος, ακόμα περισσότερο άγχος… Η βασική
ιδέα λοιπόν πίσω από αυτό το πολεοδομικό εγχείρημα αφορά την
καλύτερη ποιότητα ζωής για τους κατοίκους των πόλεων και την κάλυψη
όλων των βασικών αναγκών τους σε κοντινή απόσταση που δε θα ξεπερνά
τα 15’!
Το παράδειγμα της
Ουτρέχτης
Οι πόλεις των 15’ υπάρχουν ήδη.
Δεν είναι κάποιο σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Αρκετοί δήμοι στο
Παρίσι, στη Βαρκελώνη, στη Σαγκάη, στη Μελβούρνη, στο Πόρτλαντ
κ.α., εφαρμόζουν αυτήν την ιδέα ή παραπλήσιες με αυτήν. Η
ολλανδική πόλη της Ουτρέχτης όμως μοιάζει να βρίσκεται ένα βήμα πιο
μπροστά. Έχει ήδη εφαρμόσει την έννοια της πόλης των 15’ με μεγάλη
επιτυχία. Τα δεδομένα της μελέτης που δημοσίευσαν οι Ολλανδοί και
τα οποία βασίζονται σε έρευνες που διεξήχθησαν τη διετία 2019-2021,
απέδειξαν στην πράξη, ότι σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού
της Ουτρέχτης έχει πρόσβαση σε 4 βασικές «δομές» της πόλης, όπως
καταστήματα τροφίμων, υγειονομικά κέντρα, εκπαιδευτικά ιδρύματα και
αθλητικές εγκαταστάσεις, μέσα σε 15’ με το ποδήλατο.
O Benjamin F. Bitner, ειδικός στον τομέα της κινητικότητας στο
Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου, ξεκαθαρίζει επίσης προς όλους,
ότι οι υπάρχουσες πόλεις, δε χρειάζεται να κατεδαφιστούν
και να ξαναχτιστούν τα πάντα από την αρχή. Μπορεί απλώς, με μικρά
κονδύλια, να επανασχεδιαστεί ο δημόσιος χώρος. Δεν είναι
δύσκολο, όπως ο ίδιος υποστηρίζει, να δημιουργηθούν περισσότεροι
χώροι για ποδηλάτες και πεζούς, ασφαλείς διαδρομές για παιδιά και
άτομα με αναπηρία ή ηλικιωμένους. «Τα αυτοκίνητα αποτελούν το
μεγάλο πρόβλημα, τουλάχιστον σε ότι αφορά τα σύγχρονα αστικά
κέντρα. Πιάνουν απλώς πολύ χώρο, ρυπαίνουν περισσότερο από
οτιδήποτε άλλο και, πάνω από όλα, εμποδίζουν την ενεργή
κινητικότητα της πόλης» ανέφερε χαρακτηριστικά σε πρόσφατη
συνέντευξη του στη DW.
Οι θεωρίες
συνομωσίας
Ωστόσο, δεν είναι λίγοι αυτοί που
ανησυχούν ότι οι πόλεις των 15’, θα είναι οι μελλοντικές φυλακές
των κατοίκων στα μεγάλα αστικά κέντρα! Απομόνωση, αυξημένη
επιτήρηση, υπερβολικοί περιορισμοί, είναι ορισμένες μονάχα από τις
θεωρίες συνομωσίας (;) που «διακινούνται» στο διαδίκτυο.
Οι κάτοικοι λοιπόν αυτών των πόλεων θα χρειάζονται ειδική άδεια για
να εγκαταλείψουν τα στενά πλαίσια αυτής της πόλης. Η Katie Hopkins,
αρθρογράφος και ακροδεξιά πολιτική σχολιαστής, αποκαλεί αυτούς τους
περιορισμούς ως «κλιματικούς αποκλεισμούς» που δεν έχουν κανένα
απολύτως λόγο ύπαρξης παρά μόνο στοχεύουν στη δημιουργία μιας
κοινωνίας… ανδρείκελων.
Η πλέον όμως διαδεδομένη θεωρία στηρίζεται στις πόλεις των 15’
που υφίσταντο ήδη στην Κίνα. Στην αχανή χώρα, υπάρχουν
πολλές συνοικίες που χωρίζονται με φράχτες και η πύλη εισόδου
φυλάσσεται. Σε ορισμένες μάλιστα από αυτές αν θέλετε να
μπείτε ή να βγείτε, θα πρέπει προχωρήσετε σε σάρωση του προσώπου
σας.
Ο Shitao Li, δημοσιογράφος στην κινεζική έκδοση της Deutsche
Welle λέει ότι τα συστήματα αναγνώρισης προσώπου, οι περιφραγμένες
συνοικίες και η μαζική επιτήρηση υπάρχουν στην Κίνα αλλά δε
συνδέονται με τις πόλεις των 15’. Δημιουργήθηκαν ως μέτρα
ασφαλείας την περίοδο του COVID-19. Βέβαια, συνεχίζουν να ισχύουν
ρίχνοντας λάδι στη φωτιά στις θεωρίες συνομωσίας…
Προφανώς, κανείς δε μπορεί να κατηγορήσει αυτούς τους ανθρώπους
για τις ιδέες του και τα πιστεύω τους. Ο φόβος για το άγνωστο και
τις επιπτώσεις που θα έχει στην καθημερινότητα του, συνοδεύεται από
θυμό. Όχι γιατί υπάρχουν «ψεκασμένοι» πολίτες αλλά κυρίως γιατί οι
πολιτικοί ή τέλος πάντων οι υπεύθυνοι για το εν λόγω εγχείρημα,
δεν έχουν προβεί στις κατάλληλες εξηγήσεις του σχεδίου και
του στόχου τους στους πολίτες γιγαντώνοντας τις θεωρίες
συνωμοσίες που πλέον στην εποχή των social media διακινούνται… σε
χρόνο dt.
