H Eurostat σήμερα, δημοσιεύει τα αποτελέσματα για τις επιδόσεις των κρατών μελών στον στόχο για την Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή. Πρόκειται για τον 12ο από τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals – SDGs), που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της ατζέντας 2030 του ΟΗΕ.
Το κάλεσμα περιλαμβάνει δράσεις σε πολλά μέτωπα: Την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών από τις επιχειρήσεις αλλά και από τους φορείς χάραξης πολιτικής, σε ό,τι αφορά τις προμήθειες του δημόσιου τομέα. Επίσης, την ενθάρρυνση των καταναλωτών να ακολουθησουν έναν περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένο τρόπο ζωής.
Όπως σημειώνει η Εurostat, η παρακολούθηση του Στόχου 12 στο πλαίσιο της ΕΕ, επικεντρώνεται στην πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά την «αποσύνδεση» των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την οικονομική ανάπτυξη, την προώθηση της πράσινης οικονομίας και την ταυτόχρονη αντιμετώπιση της παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων.
Οι δείκτες της Εurostat
Ο Στόχος 12 – Βιώσιμη Κατανάλωση και Παραγωγή, αναλύεται σε τρεις συνιστώσες:
- Κατανάλωση πρώτων υλών: Το 2023 μειώθηκε στην ΕΕ κατά 5% (14,1 τόνοι ανά κάτοικο) σε σύγκριση με το 2018 (14,9 τόνοι ανά κάτοικο). Ο δείκτης αποτυπώνει την ποσότητα υλικών εξόρυξης που απαιτείται για την παραγωγή καταναλωτικών προϊόντων σε κάθε χώρα. Τα μη μεταλλικά ορυκτά (π.χ. τσιμέντο) αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο ποσοστό, με 52,3%. Ακολουθούν η βιομάζα (21,8%), τα ορυκτά καύσιμα (18,1%) και τα μεταλλεύματα (7,8%).
- Ποσοστό Κυκλικότητας: Αφορά το μερίδιο των δευτερογενών πρώτων υλών (ανακυκλωμένα υλικά) επί του συνόλου των εισροών στην οικονομία. Το ποσοστό αυτό ανήλθε σε 11,5% το 2022. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπήρξε καμία μεταβολή από το 2017.
- Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία στον τομέα των περιβαλλοντικών αγαθών και υπηρεσιών: Το 2021 ανήλθε στο 2,52% του ΑΕΠ, έναντι 2,24% το 2016, σημειώνοντας άνοδο 0,28 ποσοστιαίων μονάδων.
Όπως σημειώνεται, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε πρόσφατα μια σημαντική δέσμη μέτρων για τη βιώσιμη χρήση βασικών φυσικών πόρων. Στόχος είναι να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των φυσικών οικοσυστημάτων σε ολόκληρη την ΕΕ, να βοηθηθεί καλύτερα η Ευρώπη να προσαρμοστεί στην κλιματική αλλαγή και να εξασφαλιστεί διαρκής επισιτιστική και υλική ασφάλεια.
Η Ελλάδα (με πράσινο) υπολείπεται σημαντικά της ΕΕ στην αξιοποίηση ανακυκλωμένων υλικών
Πώς «σκοράρει» η Ελλάδα στη Βιώσιμη Ανάπτυξη
Η Eurostat παρουσιάζει τις επιδόσεις κάθε κράτους – μέλους σε κάθε έναν από τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, σε έναν οπτικοποιημένο χάρτη.
Με βάση τα δεδομένα του χάρτη η Ελλάδα είναι ουραγός στην κυκλικότητα, με μόλις 3,1% ποσοστό δευτερογενών πρώτων υλών στο σύνολο εισροών στην οικονομία. Οι δευτερογενείς πρώτες αφορούν την αξιοποίηση αποβλήτων που ανακυκλώνονται και επαναχρησιμοποιούνται. Συμπεριλαμβάνουν κάθε είδος υλικών, από κατασκευαστικά απόβλητα, χαρτί, μέταλλο, πλαστικό, μέχρι την αξιοποίηση αστικών αποβλήτων για την παραγωγή ενέργειας.
Από την άλλη η Ελλάδα έχει σημαντικά χαμηλότερη κατανάλωση πρώτων υλών (υλικό αποτύπωμα) από τον μέσο ορο της ΕΕ, με μόλις 11,4 τόνους ανά κάτοικο. Αυτό όμως πιθανά οφείλεται και στη χαμηλότερη βιομηχανική παραγωγή.
Επίσης στην Ελλάδα έχει μειωθεί σημαντικά η κατά κεφαλήν παραγωγή αποβλήτων, με 2,6 τόνους ανά άτομο το 2020, έναντι 5,7 τόνους το 2016. Ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 4.8 τόνοι ανά άτομο.
Δυστυχώς η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει κάποιες από τις χειρότερες επιδόσεις στην ΕΕ σε μια σειρά στόχους για την Βιώσιμη Ανάπτυξη. Επιλέγουμε ενδεικτικά τέσσερις από τους πιο σημαντικούς: Εξάλειψη της φτώχειας,
Πληθυσμός σε κίνδυνο φτώχειας σε Ελλάδα (πράσινο) και ΕΕ (μπλε)
Στόχος 1 – Εξάλειψη της Φτώχειας
Η Ελλάδα βαθμολογείται με κάτω από τη βάση σε όλους τους δείκτες φτώχειας:
Το 26,3% του πληθυσμού βιώνει κίνδυνο φτώχειας ή/και κοινωνικού αποκλεισμού, έναντι 21,65 της ΕΕ
Επίσης έχει σημαντικά υψηλότερο ποσοστό εργαζόμενων – φτωχών, με 10,6% του εργατικού δυναμικού να βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας, έναντι 8,2% στην ΕΕ.
Εκεί που σπάει τα ρεκόρ είναι στο κόστος στέγασης, με το 26,7% να πληρώνει πάνω από 40% του εισοδήματός του για να στεγαστεί, έναντι 8,7% στην ΕΕ
Στόχος 3: Υγεία και Ευζωία
Ενώ γενικά οι Έλληνες ζουν περισσότερα χρόνια με καλή υγεία από τον μέσο όρο των Ευρωπαίων (65,9 έναντι 64), έχουν υπερδιπλάσια ποσοστά πληθυσμού που δεν μπορούν να καλύψουν τα κόστη ιατρικών εξετάσεων και περίθαλψης (6,4% έναντι 2%).
Σύμφωνα πάντως με την τελευταία έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ για το 2023, το 23,6% του πληθυσμού αναφέρει ότι δεν μπόρεσε να υποβληθεί σε ιατρικές εξετάσεις ή θεραπεία, ενώ τις χρειαζόταν. Για τα φτωχά νοικοκυριά το ποσοστό ανεβαίνει στο 49%. Για οδοντίατρο τα ποσοστά είναι ακόμα υψηλότερα: 32,3% του γενικού πληθυσμού και 69,5% για τα φτωχά νοικοκυριά.
Η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριων είναι η δεύτερη χαμηλότερη στην ΕΕ
Στόχος 8 – Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη
Άλλος ένας τομέας που η Ελλάδα … βλέπει με τα κιάλια τους υπόλοιπους Ευρωπαίους.
Το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα ανέρχεται κατά μέσο όρο στα 18.690 ευρώ ετησίως, έναντι 29.030 του μέσου όρου της ΕΕ.
Επίσης η Ελλάδα έχει υπερτριπλάσια ποσοστά μακροχρόνιας ανεργίας από τον μέσο όρο της ΕΕ – με 7,7% έναντι 2,4%.
Το ποσοστό του πληθυσμού που εργάζεται στις παραγωγικές ηλικίες 20-64 ετών ανέρχεται στην Ελλάδα στο 66,3% έναντι 74,6% του ευρωπαϊκού μέσου όρου
Τέλος, έχει αισθητά υψηλότερο ποσοστό νέων (15-29 ετών) που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης και εκτός εργασίας, με 15,3% έναντι 11,7% του ευρωπαϊκού μέσου όρου
Στόχος 10 – Μείωση των ανισοτήτων
Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, με βάση την κατά κεφαλήν αγοραστική δύναμη υπολείπεται του Ευρωπαϊκού μέσου όρου κατά 33 ποσοστιαίες μονάδες (67%). Πρόκειται για τη δεύτερη χαμηλότερη επίδοση στην ΕΕ μετά τη Βουλγαρία.
