Ο κιρκάδιος ρυθμός, το εσωτερικό ρολόι του οργανισμού μας, παίζει καθοριστικό ρόλο στην υγεία και την ευεξία μας. Η διατάραξη αυτού του ρυθμού, όπως κατά το πρωινό ξύπνημα σε μια συγκεκριμένη ώρα, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στον εγκέφαλο. Ειδικοί προειδοποιούν για τους κινδύνους της έλλειψης ύπνου και την πιθανή σύνδεσή της με τη γνωστική εξασθένηση και τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Γιατί το πρωινό ξύπνημα στις 5 τα ξημερώματα μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία σας
Σύμφωνα με μελέτες, η έλλειψη ύπνου μπορεί να συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης. Η τάση του πρωινού ξυπνήματος στις 5 το πρωί έχει κατακλύσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με πολλούς να τονίζουν τα οφέλη της για την παραγωγικότητα. Ωστόσο, οι ειδικοί εκφράζουν ανησυχίες για τα πιθανά μειονεκτήματα αυτής της συνήθειας, υποδεικνύοντας ότι μπορεί ακόμη και να βλάψει την υγεία του εγκεφάλου σας.
Η νευροεπιστήμονας Rachel Barr μοιράστηκε πρόσφατα τις απόψεις της στο TikTok (@drrachelbarr), αμφισβητώντας τα υποτιθέμενα πλεονεκτήματα από το ξύπνημα πολύ νωρίς το πρωί. Ενώ το να ρυθμίσετε το ξυπνητήρι σας στις 5 το πρωί μπορεί να είναι εύκολο, η ειδικός προειδοποιεί ότι το σώμα σας μπορεί να μην είναι έτοιμο να σηκωθεί, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές.
«Είναι αλήθεια ότι το να ξυπνάτε στις 5 το πρωί κάθε μέρα θα σας βοηθήσει να αξιοποιήσετε στο έπακρο τον εγκέφαλό σας;» ρώτησε. «Συχνά μας λένε ότι το κλειδί για την παραγωγικότητα και την επιτυχία είναι το πρωινό ξύπνημα, αλλά δεν είναι μόνο το ξυπνητήρι σας που αποφασίζει πότε ο εγκέφαλός σας είναι έτοιμος να ξυπνήσει».
Στο επίκεντρο αυτής της συζήτησης βρίσκονται τα ατομικά μας εσωτερικά ρολόγια, κοινώς αναφερόμενα ως κιρκάδιοι ρυθμοί, τα οποία ρυθμίζουν τα επίπεδα πείνας, υπνηλίας και εγρήγορσης. Ενώ το φως και το σκοτάδι παίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού, ένα σημαντικό μέρος επηρεάζεται από γενετικούς παράγοντες.
Η Rachel εξήγησε στο βίντεό της: «Εάν έχετε το γενετικό προφίλ μιας νυχτερινής κουκουβάγιας, αυτό σημαίνει ότι κοιμάστε και ξυπνάτε λίγο αργότερα και οι 5 το πρωί πιθανότατα δεν θα λειτουργήσουν. Αυτό όχι μόνο σημαίνει ότι οι νυχτερινές κουκουβάγιες τείνουν να είναι πιο παραγωγικές αργότερα μέσα στην ημέρα, αλλά σημαίνει επίσης ότι αν σηκώνεστε στις 5 το πρωί, διατρέχετε τον κίνδυνο να χάσετε το μεγαλύτερο μέρος του ύπνου REM σας».
@drrachelbarr Waking at 5:00 am: Night Owl & Morning Lark Genetics 😴✨// Use RACHELNEURO for 40% off CircleDNA Testing // #neuroscience #science #ciencia #neurociencia #brainhealth #mentalhealth ♬ original sound – DrRachelBarr
Η έλλειψη ύπνου συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για άνοια
Ο ύπνος REM ή ύπνος ραγδαίων κινήσεων των ματιών, είναι ένα από τα πέντε στάδια που περνάμε κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αυτή η κρίσιμη φάση συνήθως συμβαίνει αργότερα μέσα στη νύχτα, όταν η εγκεφαλική δραστηριότητα αυξάνεται, συμβάλλοντας στη διαδικασία αποτοξίνωσης του σώματος.
Έρευνες δείχνουν ότι το πρωινό ξύπνημα στις 5 το πρωί μπορεί να μην είναι τόσο ωφέλιμο, όσο πιστεύουν πολλοί και θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε γνωστική εξασθένηση. Μια μελέτη από το 2016 ανέδειξε μια ανησυχητική σχέση μεταξύ των διαταραχών ύπνου και του αυξημένου κινδύνου ανάπτυξης άνοιας, από κάθε αιτία.
Πρόσφατα ευρήματα υποδεικνύουν επίσης ότι τα άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν καθυστερημένο ύπνο REM. Όσοι εισέρχονται στον ύπνο REM σε περισσότερο από 98 λεπτά, μετά την έναρξη του ύπνου, εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα τοξικών πρωτεϊνών, που σχετίζονται με τη γνωστική έκπτωση.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, η σύμβουλος ύπνου Rosey Davidson είπε: «Η χρόνια στέρηση ύπνου επηρεάζει τη μνήμη, τη λήψη αποφάσεων και τη διάθεση. Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο ψυχικών προβλημάτων, όπως η κατάθλιψη και το άγχος, και μπορεί να προκαλέσει ασθένειες.
Ο καλός ύπνος έχει εκπληκτικά οφέλη για τον εγκέφαλο. Ενισχύει τη μνήμη, βελτιώνει τη ρύθμιση της διάθεσης και υποστηρίζει τη συνολική ψυχική υγεία. Ο ύπνος διευκολύνει επίσης τη διαδικασία καθαρισμού του εγκεφάλου, αποβάλλοντας τις τοξίνες που συσσωρεύονται όταν είμαστε ξύπνιοι. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, ο εγκέφαλος αποβάλλει το β-αμυλοειδές, μια πρωτεΐνη που σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ».
Πώς να βελτιώσετε την ποιότητα του ύπνου σας με βάση τις προσωπικές σας ανάγκες
Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, η Rosey είπε ότι η βέλτιστη ώρα για να ξυπνήσετε ποικίλλει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Εάν δυσκολεύεστε να σηκωθείτε στις 5 το πρωί, είναι πιθανό ότι αυτό το πρόγραμμα δεν ταιριάζει στις ατομικές σας ανάγκες.
«Κάποιοι άνθρωποι αισθάνονται φυσικά πιο ενεργοί το πρωί, ενώ για άλλους η παραγωγικότητά τους κορυφώνεται αργότερα μέσα στην ημέρα. Για τις “νυχτερινές κουκουβάγιες”, η προσπάθεια να συμμετάσχουν στο “κλαμπ των 5 π.μ.” είναι κακή απόφαση. Δεν μπορείτε να αναγκάσετε τον εαυτό σας να λειτουργήσει σωστά εάν εργάζεστε ενάντια στον βιολογικό σας ρυθμό. Η έλλειψη ύπνου μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις για τον εγκέφαλο.
Ενώ κατανοούμε πόσο κρίσιμος είναι ο ύπνος, είναι σημαντικό να μην αγχωνόμαστε γι’ αυτόν. Η τελειότητα στα πρότυπα ύπνου είναι ανέφικτη και πολλοί παράγοντες του τρόπου ζωής μπορούν να επηρεάσουν την ανάπαυσή μας που είναι πέρα από τον έλεγχό μας. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να δώσουμε προτεραιότητα στις ευκαιρίες ύπνου που έχουμε. Δηλαδή να είμαστε προσεκτικοί με τις ώρες ύπνου μας, να εφαρμόζουμε τεχνικές χαλάρωσης και να δημιουργούμε ένα περιβάλλον και μια ρουτίνα που ενθαρρύνουν τον ποιοτικό ύπνο», επισημαίνει η ειδικός.
