Έχει «αγκαλιάσει» εδώ και καιρό τα μελομακάρονα, μέχρι και τους κουραμπιέδες. Η σοκολάτα είναι άλλωστε συνυφασμένη και αυτή με τις γιορτές.
Στη Βρετανία της ακρίβειας, αποτελεί φέτος μια από τις κορυφαίες και πιο προσιτές επιλογές των καταναλωτών για δώρα.
Όμως η αλήθεια είναι ότι το τελευταίο διάστημα οι σοκολάτες γίνονται όλο και πιο «αλμυρές». Στην τιμή, όχι στη γεύση…
Στο Βέλγιο, όπου οι σοκολάτες έχουν μακρά παράδοση και την… τιμητική τους, η αύξηση των τιμών τους ξεπέρασε κατά πολύ τον τρέχοντα ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού των τροφίμων στη χώρα.
Τον Οκτώβριο η μαύρη σοκολάτα είχε «τσιμπήσει» 12,34% και η γάλακτος 10,15% σε ετήσια βάση.
Η ανοδική τάση καταγράφεται παντού.
Οι λόγοι ποικίλουν.
Εκ πρώτης όψεως κυμαίνονται από τις αυξημένες τιμές ενέργειας, το κόστος μεταφοράς των πρώτων υλών, αλλά και την άνοδο της τιμή τους.
Της ζάχαρης έχει φτάσει σε υψηλό δεκαετίας και αναμένεται να συνεχίσει την ανοδική πορεία.
Σύμφωνα με το υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ, αναμένεται να αυξηθεί κατά 8,9% φέτος και επιπλέον 5,6% το επόμενο έτος.
Όμως αυτό δεν είναι τίποτα συγκριτικά με την εκτίναξη της αξίας του κύριου συστατικού της σοκολάτας.
Αυξημένες έως και 70% σε ετήσια βάση, οι τιμές του κακάο στο χρηματιστήριο Εμπορευμάτων της Νέας Υόρκης σκαρφάλωσαν μέσα στον Δεκέμβριο σε υψηλό 46ετιας.
Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης έφτασαν να διαπραγματεύονται πάνω από τα 4.400 δολάρια ανά τόνο.
«Σε αυτή την τιμή», σχολιάζει το Bloomberg, «μπορεί κάποιος να αγοράσει περίπου 50 βαρέλια πετρελαίου»…
Βασική αιτία είναι η αυξημένη ζήτηση, εν μέσω μειωμένης προσφοράς.
Μια «εξίσωση», στην οποία έχει πλέον μπει ως «άγνωστος Χ» η κλιματική αλλαγή.
Η κλιματική αλλαγή και το φαινόμενο Ελ Νίνο πλήττουν τις κύριες χώρες παραγωγής κακάο στη Δυτική Αφρική, εκτοξεύοντας την τιμή της βασικής πρώτης ύλης της σοκολάτας
«Πνίγοντας» το κακάο
Η Ακτή Ελεφαντοστού και η Γκάνα, στη Δυτική Αφρική, είναι οι «βασίλισσες» του κακάο.
Συνδυαστικά καλύπτουν περίπου το 60% της παγκόσμιας παραγωγής.
Όμως φέτος πλήττονται σοβαρά από την κλιματική αλλαγή και το φαινόμενο Ελ Νίνιο.
Η συνολική βροχόπτωση ήταν υπερδιπλάσια του μέσου όρου τα τελευταία 30 χρόνια, προκαλώντας σημαντικά προβλήματα στην παραγωγή και στη συγκομιδή, που γίνεται στις αρχές Οκτωβρίου.
Ευαίσθητα, τα κακαόδεντρα έχουν πληγεί από ασθένειες, με πιο καταστροφική μια που προκαλείται από μύκητα, που σαπίζει τον πολύτιμο καρπό τους.
Το αποτέλεσμα είναι η παραγωγή να έχει μειωθεί δραματικά.
Στην Ακτή Ελεφαντοστού βρίσκεται σε χαμηλό 7ετιας.
Από τα στοιχεία αποστολών κακάο στα λιμάνια της για μεταφόρτωση μεταξύ 1ης Οκτωβρίου και 10 Δεκεμβρίου προκύπτει μείωση της τάξης του 35% σε ετήσια βάση.
Η κατάσταση στη Γκάνα φαντάζει ακόμη πιο κακή.
Η μείωση παραγωγής φτάνει περίπου το 51%, σε χαμηλό 13ετιας.
Εν μέσω αυξημένης ζήτησης, η περιορισμένη προσφορά ανεβάζει την τιμή.
Οι ελλείψεις αναμένεται να συνεχιστούν, ανεβάζοντας την τιμή κακάο σε νέα ύψη.
Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι οι παραγωγοί θυσαυρίζουν. Τουναντίον.
Κατά πρώτον δεν πωλούν την φετινή σοδειά τους στους μεγάλους προμηθευτές στην τρέχουσα τιμή της αγοράς, αλλά βάσει συμβολαίων που έχουν κλείσει πριν από περίπου ένα χρόνο, σε πολύ χαμηλότερες τιμές.
Κατά δεύτερον έχουν υποστεί μεγάλες ζημιές, καθώς οι ευπαθείς καλλιέργειές τους γίνονται όλο και πιο ευάλωτες απέναντι στην επιδεινούμενη κλιματική αλλαγή.
Ήδη πολλοί στρέφονται σε άλλες καλλιέργειες, που είναι πιο αποδοτικές και έχουν λιγότερες απαιτήσεις σε χέρια ή πανάκριβα πλέον λιπάσματα και φυτοφάρμακα για την καταπολέμηση ασθενειών.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην παραγωγή κακάο είναι μόνο ένας από τους παράγοντες για την εκτόξευση της τιμής της σοκολάτας
Και «πληθωρισμός απληστίας»;
Οι ποσότητες σοκολάτας που κυκλοφορούν σήμερα εν τω μεταξύ στην αγορά είναι από την κακάο της προηγούμενης σεζόν.
Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και με το τρέχον αυξημένο αυξημένο κόστος παραγωγής και μισθών, πολλές από τις μεγάλες εταιρείες κακάο και σοκολάτας διατηρούν μεγάλο περιθώριο κέρδους.
Μελέτη της οργάνωσης για τα δικαιώματα των καταναλωτών Testachats, σε συνεργασία με την εφημερίδα Le Soir και άλλα ΜΜΕ του Βελγίου αποδίδει εν μέρει την άνοδο των τιμών στον «πληθωρισμό απληστίας».
Ήτοι στα εταιρικά υπερκέρδη, με αναλογικά σαφώς μεγαλύτερη αύξηση των τιμών πώλησης των προϊόντων τους από αυτή του κόστους παραγωγής.
Κάτι που μένει να φανεί στους νέους ισολογισμούς.
Δεδομένων πάντως των ελλείψεων στην παραγωγή κακάο και εν αναμονή περαιτέρω διαταραχών στις αποδόσεις των καλλιεργειών κακαόδεντρων στη Δυτική Αφρική από το φαινομένο Ελ Νίνιο, ειδικοί προβλέπουν συνεχή άνοδο των τιμών για μακρύ διάστημα.
Ήδη επικαλούμενες το υψηλότερο κόστος προμήθειας, μεγάλες εταιρείες τροφίμων σε ΗΠΑ και Ευρώπη -που παράγουν από σοκολάτες, έως μπισκότα, παγωτά και καραμέλες- προαναγγέλλουν για το νέο έτος αυξήσεις στις τιμές προϊόντων τους.
Στα τέλη του 2024, δε, η σοκολάτα αναμένεται να γίνει ακόμη πιο «πικρή» στα ευρωπαϊκά εδάφη, όπου έχουν την έδρα τους ορισμένοι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς της διεθνώς.
Θα τεθεί τότε σε υποχρεωτική για τις εταιρείες εφαρμογή ο νέος κανονισμός της ΕΕ για περιορισμό των εισαγωγών κακάο, μεταξύ άλλων βασικών πρώτων υλών και προϊόντων, από περιοχές όπου η παραγωγή δεν συνδέεται με την αποψίλωση ή την υποβάθμιση των δασών.
Αυτό πρακτικά σημαίνει υψηλότερο κόστος. Μοιραία, αναμένεται να μετακυλιστεί στην αγορά.
