Η άνοια συνήθως συνδέεται με την απώλεια μνήμης, αλλά υπάρχουν και άλλα σημάδια που συχνά παραβλέπονται και θα μπορούσαν να υποδηλώνουν την έναρξη της πάθησης. Ένας βασικός δείκτης είναι το πώς αισθάνεστε όταν ξυπνάτε το πρωί. Η κατανόηση αυτών των λεπτών συμπτωμάτων είναι κρίσιμη, ειδικά καθώς τα κρούσματα άνοιας αυξάνονται.
Μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν με άνοια αναμένεται να αυξηθεί από περίπου ένα εκατομμύριο το 2024 σε 1,4 εκατομμύρια μέχρι το 2040. Αυτή η αύξηση οφείλεται σε παράγοντες όπως η μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και η μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σχετικά με την πάθηση. Παρόλο που δεν υπάρχει προς το παρόν θεραπεία για την άνοια, η έγκαιρη ανίχνευση μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής και να επιτρέψει στα άτομα να σχεδιάσουν το μέλλον.
Ένα πιθανό σημάδι της άνοιας που μπορεί να παρατηρηθεί το πρωί
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Geriatric Psychiatry εξερεύνησε τη σύνδεση μεταξύ της άνοιας και της πρωινής ταραχής. Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα από τρία γηροκομεία, αναλύοντας τη συμπεριφορά 110 ασθενών ηλικίας 60 ετών και άνω. Όλοι τους είχαν διαγνωστεί με άνοια. Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες ανάλογα με τις περιόδους που παρουσίαζαν διέγερση: το πρωί, το βράδυ ή καθόλου.
Τα ευρήματα αποκάλυψαν ότι η ταραχή ήταν ελαφρώς πιο συχνή το πρωί μεταξύ των ασθενών με άνοια, υποδηλώνοντας μια πιθανή σύνδεση μεταξύ της πρωινής ευερεθιστότητας και της πάθησης. Η πρωινή ανησυχία θα μπορούσε να είναι ένα από τα πρώτα σημάδια ότι η άνοια επηρεάζει τον καθημερινό ρυθμό ενός ατόμου. Επιπλέον, η Mayo Clinic σημειώνει ότι οι διαταραχές στον κύκλο ύπνου-αφύπνισης του σώματος μπορεί επίσης να αποτελούν ένδειξη άνοιας.
Πολλά άτομα με άνοια βιώνουν υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και δυσκολεύονται να κοιμηθούν καλά τη νύχτα, με αποτέλεσμα την πρωινή αφύπνιση. Είναι ενδιαφέρον ότι η έρευνα της Alzheimer’s Research UK διαπίστωσε ότι όσοι ξυπνούν νωρίς μπορεί να έχουν ελαφρώς υψηλότερο γενετικό κίνδυνο για εξασθένηση της εγκεφαλικής λειτουργίας.
Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν γενετική προδιάθεση για άνοια και υπάρχουν μέτρα που μπορούν να ληφθούν για τη μείωση του συνολικού κινδύνου.
Μείωση του κινδύνου άνοιας: Υιοθετήστε έναν υγιεινό τρόπο ζωής
Ενώ ορισμένοι παράγοντες κινδύνου όπως η γενετική είναι εκτός ελέγχου μας, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να μειώσει σημαντικά τις πιθανότητες ανάπτυξης άνοιας. Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους προστασίας της υγείας του εγκεφάλου είναι μέσω της διατροφής.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η μεσογειακή διατροφή συμβάλλει στην υγεία του εγκεφάλου και στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου του Alzheimer. Αυτή η διατροφή δίνει έμφαση στα εξής:
- Λαχανικά, φρούτα και βότανα
- Δημητριακή ολικής αλέσεως
- Εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο
- Ψάρια και θαλασσινά
- Ξηροί καρποί και σπόροι
- Όσπρια ή φασόλια
- Μέτριες ποσότητες γαλακτοκομικών, πουλερικών και αυγών
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Neurology διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που ακολουθούσαν μεσογειακή διατροφή είχαν παχύτερες περιοχές του φλοιού του εγκεφάλου, ένα σημαντικό εύρημα καθώς αυτές οι περιοχές συνήθως συρρικνώνονται σε άτομα με νόσο του Alzheimer.
Η τακτική άσκηση είναι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας στη μείωση του κινδύνου άνοιας. Σύμφωνα με την Alzheimer’s Society, η σωματική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας έως και 20%. Το σημαντικό είναι να βρείτε μια δραστηριότητα που ταιριάζει στον τρόπο ζωής σας, είτε πρόκειται για περπάτημα, κολύμπι είτε για συμμετοχή σε ένα μάθημα γυμναστικής.
Η διανοητική δραστηριότητα είναι εξίσου σημαντική. Η απασχόληση σε δραστηριότητες που διεγείρουν τον εγκέφαλο, όπως το διάβασμα, η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας, το παιχνίδι ενός μουσικού οργάνου ή το εθελοντισμός, μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της οξύτητας του μυαλού και στη μείωση της πιθανότητας άνοιας, σύμφωνα με το Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (NHS).
Η έγκαιρη ανίχνευση είναι το κλειδί
Ο εντοπισμός των πρώιμων συμπτωμάτων της άνοιας, όπως η πρωινή ανησυχία ή τα διαταραγμένα μοτίβα ύπνου, μπορεί να κάνει τη διαφορά. Παρόλο που η άνοια παραμένει ανίατη, η κατανόηση και η αντιμετώπιση αυτών των συμπτωμάτων από νωρίς μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξή της και να επιτρέψει καλύτερη διαχείριση της πάθησης.
Μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής, όπως η υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής, η τακτική άσκηση και η διανοητική δραστηριότητα, τα άτομα μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο και να βελτιώσουν τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της υγείας τους.
